WĘGIERSKI ANDRZEJ, pseud. Adrianus Regensvolscius, ur. 18 XI 1600 w Ostrorogu (Poznańskie), zm. 21 VI 1649 w Orzeszkowie (tamże), historyk reformacji, kaznodzieja, tłumacz. Uczył się w Ostrorogu, Bytomiu, 1621-23 w Toruniu, studiował 1625-29 w Lejdzie i Groningen. Rektor szkoły braci czes. w Lesznie...
Wzmocnienie dzięki tym zabiegom potencjału obronnego państwa pozwoliło Henrykowi pokusić się o podjęcie zbrojnej rozprawy z Węgrami.
Odmówił mianowicie dalszego uiszczania na ich rzecz daniny, prowokując w ten sposób najazd węgierski na rfaksonię. Wprawdzie wywołał on powstanie Słowian i...
Ten związek, który otwierał Ottonowi widoki na koronę we Włoszech, stał się jednak na razie przyczyną przejścia jego syna z pierwszego małżeństwa do szeregów opozycji. W obawie przed utratą praw spadkowych na rzecz spodziewanych potomków Adelajdy, pochwycił za broń. Powstanie, którego zasięg był...
Fryderyk III (1415-1493) z austriackiego domu Habsburgów, król Niemiec i cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego zgłaszał roszczenia do tronu węgierskiego, ale w 1458 sejm w Budzie wybrał na króla Macieja Korwina (1440-1490), mimo protestów cesarza W 1459 część Węgrów wybrała Fryderyka na króla, ale...
gr. margerites – perła.Św. Małgorzata Węgierska, królewna, zakonnica. Córka króla Węgier Beli IV i Marii Laskaris. Jej dziadekpo kądzieli był cesarzem bizantyjskim. Na wychowanie oddano ją do klasztoru, była bowiem ofiarowanaBogu jako votum dziękczynne za ocalenie kraju od najazdu Tatarów. Gdy chciano ją...
Św. Elżbieta Węgierska, królowa (1207 - 1231). Córka Andrzeja II króla Węgier. Mając 14 lat poślubiłalandgrafa Turyngii, Ludwika IV. Z małżeństwa urodziło się troje dzieci. Mąż zmarł podczas wyprawykrzyżowej. Elżbieta, zgodnie z frankońskim prawem spadkowym opuściwszy Wartburg, zamieszkała...
Wygląd: górna powierzchnia lejka gębowego szeroka, z jednym tylko płaskim zębem z każdej strony, dolna z 5-7 zębami o zaokrąglonych brzegach. Przyssawka gębowa jest słabo uzębiona; zewnętrzne i wewnętrzne zęby wargowe są tępo zaokrąglone. Przednia powierzchnia języka bez środkowego zagłębienia;...
Sytuacja Węgier przypominała natomiast pod pewnym wzglądem położenie Polski Chrobrego. Madziarzy, których kląska 955 r. zmusiła ostatecznie do zaniechania koczowniczego trybu życia, w ciągu następnych lat kilkudziesięciu przeżyli głębokie przeobrażenia społeczne i polityczne. Największe ich...
Czescy zwolennicy Habsburgów odnosili się wrogo do króla Jerzego z Podebradów (1420-1471), przywódcy ugrupowania narodowego. Katoliccy wielmoże utworzyli organizację opozycyjną (patrz czeska wojna domowa 1465-1471). Papież Paweł II (1417-1471) obłożył Jerzego klątwą i poparł czeskich katolików...
W1439 zmarł król Węgier i Czech Albrecht II (1397-1439), pozostawiając brzemienną żonę. Wywiązały się spory o sukcesję. Szlachta obrała na króla Władysława III (1424-1444), króla Polski, popieranego przez zwycięskiego wodza, szlachcica Jana Hunyadiego (1387-1456) (patrz węgiersko-turecka wojna...
W czasie AUSTRIACKO-TURECKIEJ WOJNY 1537-1547 na mocy tajnego traktatu w Nagyvarad dokonano podziału Węgier; arcyksiążę austriacki Ferdynand (1503-1564) otrzymał Chorwację, Słowenię i zachodnią część Węgier, natomiast Jan Zapolya (1487-1540) zachował tytuł króla i resztę kraju łącznie ze...
ur. 1207 prawdopodobnie w Bratysławie, zm. 17 XI 1231 w Marburgu, patronka dzieł miłosierdzia oraz bractw, stowarzyszeń i wielu zgrom, zakonnych.
Jako córka króla węg. Andrzeja II otrzymała wychowanie na zamku Wartburg (k. Eisenach), gdzie przebywała od 4 roku życia, będąc narzeczoną przyszłego landgrafa Ludwika, którego poślubiła 1221; prowadziła ascet. tryb życia pod kierunkiem franciszkanina Rüdigera, a nast. inkwizytora Konrada z Marburga;...
Żywy bezpośrednio po śmierci E., przyjął się w Europie wkrótce po kanonizacji; jej ciało przeniesiono 1236 ze szpitalnej kaplicy św. Franciszka w Marburgu do kościoła pod jej wezw. (obecnie kościół protest.); szerzyli go franciszkanie i dominikanie, zakony rycerskie oraz cystersi, którzy 1236 wpisali...
W XVII w. we Włoszech działały charytatywne bractwa E.; do bardziej znanych zalicza się bractwo przy kościele św. Kosmy i Damiana w Rzymie, a z kilku piemonckich — bractwo Consorelle dell'Umiltà sotto la Vocazione di Santa E. Regina d'Ungheria, przy kościele św. E. w Savigliano, zał. 1600 dla kobiet z...
E. bywa przedstawiana jako księżniczka lub tercjarka franciszkańska, zwykle z atrybutami miłosierdzia (chlebem, rybą lub dzbanem) i żebrakiem u stóp, a czasem z modelem kościoła w ręku lub z różami.
Do najdawniejszych dzieł zalicza się rzeźbę z ok. 1240 (zakrystia katedry w Naumburgu) i miniaturę w...
Viviparus acerosus (Bourg.), rodzina Viviparidae — żyworódki. Żyworodny ślimak wielkości 40-50 mm. Jaja rozwijająrsię w ciele samicy. Wylęgłe młode są już zdolne do życia i zaraz zaczynają odżywiać się drobnymi glonami. Zamieszkują wody stojące i wolno płynące (dopływy Dunaju, ale również...
Eudontomyzon danfordi (Regan.), rodzina Petromyzonidae — minogowate. Osiąga 200 mm długości, larwy 250 mm. Jest formą przejściową pomiędzy minogami pasożytniczymi a niepasożytniczymi. Po okresie metamorfozy wprawdzie pasożytuje, ale w odróżnieniu od minogów pasożytniczych nie migruje. Całe życie...