WARTOŚCI, SENS ŻYCIA , CEL ISTNIENIA - JAKIE WSKAZÓWKI W TYMKIERUNKU DAJE CZŁOWIEKOWI KOŃCA XX WIEKU LITERATURY ?
Jego twórcą był Emil Zola. Utwory jego nawiązywały do komedii ludzkiej Balzaka. Zalecenia teoretyczne naturalizmu zawarł on w przedmowie do utworu pt. „Teresa Raquin”:
1. biologizm
a) utożsamianie społeczeństwa z organizmem żywej istoty
b) pojmowanie człowieka jako cząstki natury, człowiek...
Najpełniej wyrażony został w malarstwie. Nazwa francuska od tytułu obrazu Moneta „Wschód słońca. Impresja”. Inni przedstawiciele to Manet, Renoir, Cezanne. W Polsce byli to głównie Wyczółkowski, Fałat, Pankiewicz, Boznańska. Zerwał on z pierwszeństwem tematów historycznych. Centrum zainteresowania był...
Był wykorzystywany głównie w plastyce. Głoszono, że dzieło artystyczne ma ukazywać problemy duchowe człowieka. Te sfery ludzkich problemów nierozwiązywalnych drogą intelektualną. Nawiązanie do intuizmu.
Tematem była abstrakcja, niepoznane, tajemnicze. Środek artystyczny to symbol (przedmiot, sytuacja...
Największe zmiany zaszły w poezji i prozie. Na kształt miały wpływ tendencje psychologiczne. Sztuka wymagała aby zobaczyć świat inaczej, subiektywnie, zgodnie z własnym indywidualnym odczuciem. Sztuka XX lecia była sztuką rewolucyjną. Sztuką jest wszystko co wyraża uczucie lub widzenie indywidualne...
„W poszukiwaniu straconego czasu”
Obraz świata postrzegany przez autora, osobisty. Prezentacja czasów i ludzi wolnych od trosk, arystokracji oddanych zabawom i miłostkom.
− analiza psychologiczna
− zaburzenie chronologii
− nawarstwiające się wspomnienia, refleksje
− narracja „głąb czasu poprzez...
„Ulisses”
Wydarzenia w tym samym czasie dotyczące wielu ludzi. Akcja rozgrywa się w ciągu kilkunastu godzin. Te same wydarzenia widziane przez wiele osób.
− symultaniczność (jednoczesność wydarzeń)
− monolog wewnętrzny bohatera
− rezygnacja z uporządkowanych...
− skrajny subiektywizm
− opisywał koszmar i udrękę człowieka wobec niepoznanego świata
− wnikliwy, psychiczny obraz człowieka nieprzystosowanego do życia
− świat tajemniczy, niepoznawalny
− rzeczywistość z pogranicza snu i jawy
• Andre Gide - „Fałszerze”, „Losy Watykanu”
>
• Aldous Huxley - „Kontrapunkt”
>
− szczególna prezentacja wewnętrznych przeżyć
− odrzucenie wszystkiego co krępuje jednostkę
• Tomasz Mann - „Buddenbrookowie”
− prezentacja w realistyczny sposób krytycznego obrazu całej epoki
− proces polityczno-społeczny zaprezentowany na przestrzeni wielu lat
− narrator prezentował ten proces na przykładzie rodziny, opisując dzieje poszczególnych jej...
Istnieje wiele kierunków artystycznych. Wszystkie nowe poprzedzone były teoretycznymi programami w formie manifestów i deklaracji.
Rozkwit w latach 1910-25. Pojawił się w epoce poprzedniej, lecz dopiero teraz doszedł do głosu.
− siła i gwałtowność wyrazu
− deformacja obrazu rzeczywistości
− sztuka miała wywoływać wstrząs u odbiorcy, miała być krzykiem duszy
− nie powinna naśladowywać świata
− dążenia do wyrażania...
Twórcą jest Filippo Marinetti. W 1909r. ogłosił swój I manifest pt. „Futuryzm”
− pochwała energii
− odrzucenie przeszłości, patrzenie tylko w przyszłość
− pogarda dla dotychczasowych wartości
− fascynacja tym co nowe, cywilizacją, urbanizmem
− żądanie nowej estetyki, nowego ideału piękna...
Nie rozwinął się w Polsce (wojna była okazją do odzyskania niepodległości - nie była dla Polaków absurdem)
− negowanie wszystkiego
− wykpienie tego co było dotychczas wartością
− odrzucenie ograniczeń składni, ortografii, gramatyki, interpunkcji - znamienie wolności absolutnej „Bełkot...
„Manifest surrealistyczny” - Andre Breton
− wyzwolenie sztuki z rozumu
− utwór artystyczny to wytwór ludzkiej wyobraźni bez udziału jego autora, miał być wytworem podświadomości
− dzieła sztuki to zapis wyobraźni
− utwory z pogranicza snu i jawy, operujące obrazami, nie powinny być interpretowane...
− łączy klasyczną tradycję literacką i poezję symbolistów
− Paul Valery wnosił do poezji pierwiastek intelektualny
− autorem był ksiądz Henryk Bremond − poezja jest poza granicami sensu − nie nazywa niczego − jest odzwierciedleniem wrażliwości, uczuć − doświadczenie mistyczne Wszystkie kierunki mają wspólne cechy: 1.
Przedstawiłem tak dokładnie (w miarę moich skromnych możliwości) wszystkie te kierunki, chociaż żaden z nich nie istniał w czystej formie dłużej niż kilkanaście lat, a dzisiaj praktycznie nie ma już poetów piszących w którymś z tych stylów.
Impresjonizm - zadaniem sztuki jest przedstawienie przelotnych wrazen, gdyz nie ma mozliwosci dotarcia do obiektywnej prawdy o rzeczywistosci, a poznawanie swiata ogranicza sie do subiektywnych, przypadkowych odczuc napotkanych zjawisk; stad w obrazach impresjonistów swiadome zacieranie konturów malowanych...
Pragmatyzm - kierunek ten powstal w Ameryce pod koniec XIX wieku, a jego twórca byl filozof i psycholog William James; postulowal on praktyczny sposób myslenia i dzialania, stosowanie metody krytycznego rozsadku i nauk doswiadczalnych; haslem pragmatystów bylo zblizenie filozofii do zycia oraz uzaleznienie prawdziwosci twierdzen od ich praktycznych skutków; poznanie ludzkie ma charakter czysto praktyczny, nie chodzi wiec w tym procesie o obiektywne zblizenie ...