Nie rysując tu bliŜej dziejów rozwoju materializmu dialektycznego, zaznacz-my jeszcze tylko, iŜ w marksizmie wystąpiły dwie zasadnicze orientacje: scjen-tystyczna, zwana teŜ engelsowską, oraz antropologiczna.
Filozofia marksizmu - materializm dialektyczny (zwany przez niektórych skrótowo diamatem) - zawiera ogólną teorię rzeczywistości (do której marksiści stosują niekiedy nazwę „ontologia") i teorię jej poznawania; według filozofii marksistowskiej zachodzi wzajemne powiązanie między ontologią a teorią poznania (przy czym mamy tu do czynienia z psychofizjologiczną socjologiczną koncepcją teorii poznania).
MoŜna by tu jeszcze wspomnieć o metodologach nauk szczegółowych, usytu-owanych między marksizmem a róŜnymi odmianami pozytywizmu, o psycholo-gach, stojących na pograniczu materializmu dialektycznego i pewnych postaci behawioryzmu, o historykach filozofii.
wytworzyło się negatywne pojęcie materializmu: materializm to doktryna, która zaprzecza istnieniu Boga i duszy. Opozycja przeciw materializmowi w XVIII wieku miała równie praktyczny charakter, jak i sam materializm: zwalczano go nie jako doktrynę fałszywą, lecz jako doktrynę zgubną.
Materializm dialektyczny przyznaje zjawiskom psychicznym swoistą odrębność – ciało a nie różna od ciała substancja duchowa jest podłożem tych zjawisk. Materializm jako kierunek jest przede wszystkim zorientowany anty irracjonalistycznie.
Heraklita z Efezu (VI w. p.n.e.). O ile sformułowania taoistów mogą wydawać się jeszcze dość swobodne, bardziej poetyckie (przez co jednak bynajmniej nie pozbawione głębi i wielkiej wagi filozoficznej), o tyle myśl Heraklita ma charakter dojrzały, na bardzo zaawansowanym poziomie spekulacji - stąd...
Koncepcje dialektycznego bytu rozwinął neoplatonizm.
Sprzeczności w myśleniu prowadzą przez dialektyczny proces do prawdy.
W filozofii marksistowskiej stanowisko materialistyczne przybrało postać materializmu dialektycznego będącego teorią ewolucji rzeczywistości przyr. W znaczeniu potocznym materializm oznacza postawę życiową polegającą na traktowaniu rzeczy, bogactw materialnych, przyjemności cielesnych jako gł.
Odmiany materializmu: materializm mechanistyczny - zakładający, że wszystko da się wyjaśnić i sprowadzić do prostych oddziaływań materii, czyli że wszystko da się sprowadzić do zjawisk fizycznych i chemicznych; Naturalizm; Materializm dialektyczny; Materializm fenomenologiczny.
W historii filozofii wykształciły się następujące formy materializmu: 1) żywiołowy, naiwny - głoszący, że świat ma taką postać, w jakiej jawi się nam w poznaniu zmysłowym; materię utożsamia z ogółem dostrzegalnych ciał (materia = ciało); 2) mechanistyczny - usiłujący tłumaczyć wszystkie zjawiska przyrody za pomocą praw mechaniki oraz sprowadzający jakościowo różnorodne procesy przyrody do zjawisk ...
Materializm dydaktyczny- zwolennicy materializmu dyd uważali, że zasadniczym celem szkoły powinno być przekazanie uczniom jak największego zasobu wiadomości z możliwie różnych dziedzin nauki.
jest dialektyczne; przechodzi bowiem ustawicznie od afirmacji do negacji, wyjaśniając boskie „tak" przez „nie" i odwrotnie. Nossol, Chrystologia dialektyczna Karla Bartha.
W tym ostatnim ujęciu, dominującym obecnie, logika dialektyczna, podobnie jak -^ logika deontyczna lub —> logika epistemiczna, jest sformalizowaną teorią doniosłych filozoficznie pojęć; w dialektyce są to pojęcia przeciwieństwa, zmiany itp.
Według materializmu dialektycznego, który wyjaśnia ewolucję materii procesami dialektycznymi, u kresu procesów ilościowych pojawiają się zmiany jakościowe, co tłumaczy również istnienie zjawisk psychicznych, będących jedynie wytworem materii, aczkolwiek wytwór ten różni się realnie od zjawisk porządku materialnego.
Klasyczną postać materializmu ukształtował filozof grecki Epikur (341-270 przed Chr.
Teologia dialektyczna przez to, że podkreślała nieskończoną jakościową różnicę między Bogiem a ludźmi, lubowała się w paradoksach (np.
„Jeśli materializm historyczny traktuje się jako metodę służącą ujęciu materiału z „ekonomicznego” punktu widzenia, jeśli stosuje się ją z rozwagą i nieustannie uzgadnia z faktami.
dialektike = sztuka dyskutowania, logikos = poprawne rozumowanie) Termin wywodzący się z filozofii Hegla i marksizmu, oznaczający „nową" logikę dotyczącą praw dialektycznie pojmowanego rozwoju przyrody, społeczeństw ludzkich i myślenia - D.
W filozofii Marksistowskiej (—> materializm dialektyczny) d. stosowana jest do poznania wszelkich aspektów rzeczywistości: przyrody, społeczeństwa (—> materializm historyczny), człowieka, myślenia.