Podstawowe znaczenie miał tu kryzys gospodarczy, społeczny i polityczny w Polsce dojrzewający ponownie już w latach sześćdziesiątych. Strajki letnie 1980 roku, powstanie i legalizacja „Solidarności", głęboki kryzys PZPR i aparatu władzy miały znaczenie nie tylko wewnętrzne.
Od pierwszych chwil jego prezydentury wiadomo było, że USA wykorzystają kryzys ZSRR i bloku wschodniego do ofensywy politycznej, mającej na celu zdruzgotanie przeciwnika.
Ogłoszenie stanu wojennego w Polsce wywołało ostry kryzys w stosunkach międzynarodowych.
We wszystkich tych krajach potęgowała się stagnacja, a pod koniec dekady narastać zaczął głęboki kryzys gospodarczy wynikający z zadłużenia, pogorszenia terms of trade, luki technologicznej, braku wykwalifikowanych kadr, anachronicznego modelu zarządzania gospodarczego, całkowitej niesprawności partii jako czynnika kierującego państwem i gospodarką, wreszcie z przestarzałej, materiało-,surowcowo-, i energochłonnej struktury gospodarki, nadmiernego ...
Kierownictwo węgierskie odegrało w porozumieniu z dyplomacją RFN kluczową rolę w wybuchu nagłego kryzysu w NRD.
Upadek komunizmu w Związku Radzieckim doprowadził do uniezależnienia się tych krajów od Moskwy, bądź też (Wietnam) ponownego zbliżenia do Chin.
Trudno dziś jeszcze powiedzieć, w jakim stopniu przemiany dokonane w postaci demontażu partii i pokojowego oddania jesienią 1989 roku władzy na Węgrzech (gdzie rządząca Węgierska Socjalistyczna Partia Robotnicza, przekształcona w Węgierską Partię Socjalistyczną przekazała władzę opozycji...
Mniej pokojowy charakter miał upadek komunizmu w pozostałych krajach europejskich.
W listopadzie 1989 roku załamał się też reżim Husaka w Czechosłowacji. Masowe demonstracje, pogłoska o zabiciu jednego z demonstrantów (co nie miało faktycznie miejsca) wzburzyły opinię publiczną. Husak został pozbawiony władzy przez Biuro Polityczne. W ciągu grudnia rozpadająca się i pozbawiona...
W tym kontekście czynnikiem destabilizującym równowagę w bloku wschodnim, osiągniętą po konwulsjach 1956 i 1968 roku, były częste zmiany przywództwa na Kremlu. Stanowiły one wynik gerontokracji. Zasadnicza część aparatu stalinowskiego, która uzyskała swe czołowe funkcje w partii i aparacie...
Równocześnie Bułgaria pogrążyła się w bezprecedensowym, nie kończącym się, niezwykle głębokim kryzysie gospodarczym.
W ciągu 1991 roku narastał kryzys władzy w ZSRR.
Czy i kiedy kraje Wspólnoty Niepodległych Państw przezwyciężą kryzys, w jakiej postaci wyjdą z niego, czy odnowią więzy federacyjne, czy nie dojdzie do dalszych procesów rozpadu i jakie będą tego konsekwencje, nie sposób jeszcze przewidzieć.
Najpoważniejsze znaczenie miało jednak przyśpieszenie wyścigu zbrojeń i osiągnięcie pułapu, którego nie wytrzymał rywal USA - Związek Radziecki.
Przyśpieszona realizacja programów kosmicznych - wykorzystanie przez USA ogromnej przewagi w zakresie technologii informatycznych i techniki kosmicznej...
W 1989 roku miejsce Reagana zajął George Herbert Walker Bush - były ambasador w Chinach i szef Centralnej Agencji Wywiadowczej, przez 8 lat wiceprezydent. Bush nie był osobowością na miarę Reagana.
Ogromnym sukcesom w dziedzinie polityki zagranicznej towarzyszyły ciągłe niepowodzenia w polityce...
W Kanadzie mimo wejścia w życie pod rządami Briana Mulroneya układu o wolnym handlu z USA (rozszerzonego także następnie na Meksyk) nienajlepsza sytuacja gospodarcza łączyła się z coraz bardziej realną perspektywą secesji francuskojęzycznej prowincji Quebec, a w ślad za tym - rozpadu federacji...
Lata osiemdziesiąte przyniosły umocnienie Paktu Północnoatlantyckiego, do współpracy z którym powróciła Grecja, a w ograniczonym zakresie nawet i Francja.
Pakt (rozszerzony o Hiszpanię) był nadal efektywnym ogniwem obrony Zachodu, choć jego geograficzny zasięg uniemożliwiał bezpośrednią...
Wspólnota Europejska obudziła się z marazmu lat siedemdziesiątych. Weszły w jej skład Grecja, Hiszpania i Portugalia. Pod naciskiem Parlamentu Europejskiego rozważać poczęto rozszerzenie zakresu integracji na sferę koordynacji polityki zagranicznej (Wspólnota, bezskutecznie zresztą, zabiegała o...
W Afganistanie szalała wojna domowa. Większość plemion afgańskich wypowiedziała się przeciwko reżimowi Babraka Karmala i pod hasłem dżihadu (wojny świętej) stawiała opór radzieckiej interwencji. Mimo ogromnego nasycenia ponad 100-ty siecznej armii interwencyjnej czołgami, samolotami i...
Wybór następcy Breżniewa (został nim znany z pragmatyzmu i zdecydowania szef KGB, niegdyś, w 1956 roku, ambasador w Budapeszcie, Jurij Andropow) zdawał się potwierdzać nadzieje na zmiany.
Andropow zapowiedział radykalne reformy, nieco zdyscyplinował aparat władzy, ale wielkich zmian nie...