CHĘCINY

Miasto w regionie Gór Świętokrzyskich, u podnóża Góry Zamkowej (357 m npm.), w woj. kieleckim.

Zamek królewski zbudowany na wysokim wzgórzu w XIII-XIV w., zrujnowany w XVII-XVIII w., z zachowanymi wieżami, bramami i murami; w 1331 odbył się tu zjazd panów mało- i wielkopolskich zwołany przez Władysława...

CHICHEVACHE

(wym. sziszwąsz) Fr., z Chiche face 'Chudogęba'. Dits de Chichevache st.-fr., 'porzekadła', satyra śrdw., w której Chichevache jest bajecznym potworem żywiącym się wyłącznie cierpliwymi żonami i dlatego straszliwie wychudłym, podczas gdy Bigorne (Bicorne), jedzący tylko poczciwych mężów, roztył się...

CHILDE HAROLD

(wym. czajld) Wczesnoromantyczny bohater autobiograficznego poematu Byrona Wędrówki Childe Harolda, ang. Childe Harold's Pilgrimage (1809-18), przesycony i znudzony życiem pełnym przyjemności i hulanek, udaje się w podróż po południowej i zachodniej Europie, a opisom towarzyszą rozmyślania o wydarzeniach...

CHERUSKOWIE

Plemię zachodniogermańskie, mieszkające w I w. pne. -1 w. ne. na płn. od gór Harcu, między Wezerą i Łabą; pod dowództwem Arminiusa zniszczyli w 9 r. ne. trzy legiony Warusa w Lesie (żob.) Teutoburskim; w 16 pokonani przez legiony Germanika; ok. r. 100 utracili znaczenie na skutek walk...

CHEVALIER Maurice

(wym. szowalję), 1888-1971, Piosenkarz fr.; debiutował bardzo młodo w kafejkach paryskich; nim jeszcze zdołał stworzyć własny, osobisty styl, sylwetka jego szybko zasłynęła.

W 1909 został partnerem Mistinguett (zob.) w Folies-Bergere; po 1. wojnie świat, przeszedł do Casino de Paris, gdzie odniósł...

CHERUBIN

Hebr. kerub, l.mn. kerubim, anioł wyższego rzędu w hierarchii chórów anielskich, zazw. następny po serafinie; istota biblijna, przedstawiana zwykle z wielkimi skrzydłami, ludzką głową i zwierzęcym ciałem, uważana za strażnika miejsc świętych i sług Boga; Biblia, Gen., 3, 24; Ezech., 1, 5; 9, 3;...

CHERONEJA

Gr. Chairóneia, miasto w staroż. Beocji (Grecja), miejsce urodzenia Plutarcha.

Scena klęski, zadanej przez Filipa II Macedońskiego sprzymierzonym AteńCzykom i Tebaóczykom (święty hufiec tebańśki, pobity przez Aleksandra, syna Filipa, poległ do ostatniego żołnierza) w 338 pne., oznaczającej kres...

CHEŁM

Stolica woj. chełmskiego. Mędrcy z Chełma głupcy. Żydzi chełmscy byli wśród Żydów polskich przedmiotem żartobliwych kpin i niezliczonych anegdot; por. Pacanów.

CHEŁMNO

Miasto nad Wisłą przy ujściu Fryby, w woj. toruńskim; średniowieczny układ urbanistyczny w granicy obwarowań XIII-XVI w.; mury obronne z Bramą Grudziądzką ze szczytem renesansowym, z XVI w.; gotycki kościół farny Wniebowzięcia NMP, 1311-33, przebudowany po 1676; pofranciszkański, z XIV w., z...