Actiones arbitrariae

Była to skarga arbitralna, z dodatkowym upoważnieniem dla sędziego. Do skarg tych należały wszystkie actiones in rem . W formułce ( pomiędzy intentio, a condemnatio), pretor umieszczał odpowiednią klauzulę („jeśli zgodnie z twą oceną nie zwróci, względnie nie okaże – zasądź”) uzależniającą...

Pluris petitio (res, tempus, locus, causa)

Pluris petitio czyli nadmierne żądanie . W przypadku gdy powód posługiwał się formułką z zawartym w intentio ściśle określonym żądaniem ( intentio certa ), ryzykował przegranie całego procesu gdyby w fazie apud iudicem okazało się, że żąda od pozwanego:

więcej niż się należało ( res...

Zasady sędziowskiej oceny dowodów

Ocena materiału dowodowego należała do niczym nie skrępowanego uznania sędziego. Mógł on , bez względu na rodzaj dowodów , uznać za prawdziwe tylko te , które trafiały mu do przekonania. Była to zasada sędziowskiej oceny dowodów.

W trakcie procesu formułkowego, sędzia mógł wysnuć wniosek o...

Środki dowodowe w prawie rzymskim

Środki dowodowe, jakimi posługiwały się strony to:

świadkowie (przede wszystkim )

dokumenty

opinie biegłych

oględziny

niekiedy również przesłuchanie stron

Ciężar dowodu

Ciężar dowodu zawsze spoczywał na stronie procesu. Na powodzie ciężar dowodu spoczywał w odniesieniu do tych okoliczności faktycznych, na których opierał swoje żądanie („na powodzie spoczywa ciężar dowodzenia”), pozwany zaś musiał udowodnić te fakty , z których wywodził zarzut procesowy („pozwany w...

Ekscepcje dylatoryjne i peremptoryjne

Przez exceptio uważali Rzymianie również same okoliczności podnoszone w celu obrony pozwanego, które mogły być jedynie podstawą klauzuli zawartej w formułce. Jeżeli okoliczności te całkowicie paraliżowały roszczenie powoda, zarzuty takie zwano ekscepcje peremptoryjne (exceptiones pretemtoriae)

-...

Exceptio doli

Z wielu rodzajów ekscepcji szczególną rolę odegrała exceptio doli (zarzut podstępu). Posługiwał się nią pozwany, gdy powód uzyskał roszczenie podstępnie , lub jeśli zasądzenie byłoby sprzeczne z dobrymi obyczajami.

Zwyczajne i nadzwyczajne części formułki procesowej

Do zwyczajnych części należały:

- Intentio – część formułki zawierająca treść żądania powoda.

- Demonstratio- stanowiła zwięzły opis stanu faktycznego w formułkach w których roszczenie opierało się na fakcie.

- Condemnatio – była alternatywnym upoważnieniem sędziego do zasądzenia lub...

Formułki prejudycjalne (actiones preiudiciales)

Formułki , składające się tylko z intentio , w których powód nie domagał się zasądzenia kogoś, lecz sądowego ustalenia jakiejś sytuacji faktycznej lub prawnej mającej znaczenie w innym procesie, np. ustalenie czy ktoś jest osoba wolną.