COŚ

COŚ łc. aliquid, aliquod; ang. something; fr. quelque chose; nm. Etwas

Wyrazz wzięty z języka potocznego, gdzie w swym podstawowym znaczeniu jest zaimkiem zastępującym rzeczownik (zwy­kle nieosobowy) bez jego bliższego okre­ślenia; „coś" jest terminem, którego treść formalna, treść materialna oraz...

CUDZYSŁÓW

CUDZYSŁÓW ang. quotation mark; fr. guillemet; nm. AnfUhrungszeichen

log. Znak tworzący wraz z jakimś wyra­żeniem nazwę tego wyrażenia. Na przy­kład „koń" jest nazwą słowa złożonego ztrzech następujących liter: k, o, ń (-> su­pozycja /Id/ materialna).

CYBERNETYKA

CYBERNETYKA (gr. kybernetike [sc. techne] = sztuka sterowania statkiem, umie­jętność rządzenia) ang. cybernetics; fr. cybernetique; nm. Kybernetik

Termin użyty przez A. M. Ampere'a w od­niesieniu do nauk politycznych i przez B. Trentowskiego w znaczeniu sztuki rzą­dzenia; współcześnie wprowadzony przez...

CYKL

CYKL {gr. kyklos = koło, krąg, obrót) gr. periodos (Arystoteles); ang. cycle; fr. cycle; run. Zyklus

Okres, po którym te same zjawiska po­wtarzają się w tym sam)^!. porządku, np. cykl księżycowy. Cyklicznośdą, tj. określo­ną powtarzalnością pewnych zjawisk, wy­jaśniano w kosmologii naturę...

CYNIZM

CYNIZM (gr. kynikós = podobny do psa, psi) ang. cynism, cynicism; fr. cynisme; nm. Cynismus

Doktryna szkoły Antystenesa i Diogenesa z Synopy. Nazwa tej szkoły charakte­ryzuje prymitywny i ekstrawagancki spo­sób życia jej uczniów. Cynicy wprowadzali zasadniczą przeciwstawność między pra­wami...

CYWILIZACJA

CYWILIZACJA <łc. civilis = obywatelski, społeczny) nłc. civilisatio; ang. civilization; fr. civilisation; nm. Zwilisation

Stan rozwoju społeczeństwa w zakresie jego organizacji (instytucje społeczne, środki produkcji) w danej epoce historycz­nej, zwłaszcza poziom kultury material­nej, będący...

CZAS

CZAS gr. chrónos; łc. tempus; ang. time; fr. temps; nm. Zeit

A.  Czas cykliczny: zgodnie z necessytarystycznymi wyobrażeniami w filozofii greckiej — koliste, wciąż nawracające od­wzorowanie wieczności (Platon, Arysto­teles; —> necessytaryzm). Grecy przyjmo­wali cykliczną koncepcję czasu, uważając...

CIELESNY

CIELESNY łc. corporeus, corporalis = doty­czący ciała; ang. corporeal, corporal; fr. corporel; rrai. kórperlich, leiblich (3)

t. pozn. Mogący być przedmiotem do­świadczenia zmysłowego.

metaf. Fizyczny, materialny w prze­ciwstawieniu do psychicznego, duchowego.

Organiczny i ożywiony. 4. W...

CNOTA

CNOTA gr. arete; łc. virtus; ang. virtue; fr. vertu; nm. Eigenschaft (1), Tugend (2)

et. Odpowiednik występującego w sta­rożytnej filozofii greckiej terminu arete, który oznacza siłę fizyczną i zarazem spra­wność moralną. Zarówno cnoty, jak i wy­stępki Arystoteles zalicza do stanów du­szy —...