Świat jest czystym doświadczeniem, jako  „bezpośredni strumień  życia, dostarczający materiału naszej późniejszej refleksji z jej kategoriami pojęciowymi”. Wszechświat jest „nieredukowalnie” pluralistyczny. Doświadczenie utworzone jest „właśnie z tego, co jawi się, z przestrzeni, intensywności, płaskości, brązowości, ciężkości i czego tam jeszcze [...]. Doświadczenie to tylko nazwa zbiorcza wszystkich owych zmysłowo uchwytnych natur i wyjąwszy czas oraz przestrzeń (oraz, jeśli chcecie <>) nie dostrzegamy  żadnego ogólnego elementu, z którego utworzone są wszystkie rzeczy”. W zakresie doświadczenia znajdują się także elementy logiki, matematyki oraz fakty religijne.     Kategoria  „doświadczenie” oznacza przedmioty doświadczenia, w tym również myśl, świadomość. Obejmuje więc ono zarówno to, co jest przedmiotem, jak i to, co w nim  istnieje.     

Świat jest strumieniem osobnych, ale powiązanych ze sobą doświadczeń. Pozaempirycznej rzeczywistości nie ma. Nie istnieje  żadna podstawa,  żaden powszechny materiał, z którego powstawałyby doświadczenia. I chociaż  świat składa się z niezliczonej ilości samoistnych elementów, to każdy z nich jest zależny od elementów z nim sąsiadujących. Tę zależność James nazywał „synechizmem”. Nie wyklucza ono z kolei faktu, że każdy element rzeczywistości jest względnie niezależny. Ten pogląd James określał „tychizmem”. O jego słuszności świadczą:    

1) każde konkretne doświadczenie jest niepowtarzalne;    

2) w rzeczywistości powstaje ciągle coś nowego, odrębnego;    

3) empiryczne poznanie rzeczywistości przekonuje nas,  że powstawanie nowych zjawisk zgodne jest z „naszym poczuciem życia”.