W latach 1945-1990 stosunki między społeczeństwem obywatelskim i państwem przeszły w Europie Zachodniej przez trzy odmienne fazy.

 Pierwszą, od 1945 roku do drugiej połowy lat sześćdziesiątych, cechowała względna równowaga państwa dobrobytu. Byt to okres ekonomicznego rozwoju i widocznej integracji społecznej, Dość stabilna międzynarodowa sytuacja ekonomiczna, umożliwiała społeczno-ekonomiczne posunięcia prowadzące do stałego wzrostu:

• płac realnych,

•  wydatków państwa na cele socjalne,

• pewności zatrudnienia,

Kulturowa, przesłanką leżąca, u podstaw wszystkich tych procesów było przekonanie, że państwo powinno być w dużym stopniu odpowiedzialne za ogólny dobrobyt społeczeństwa.

W drugiej fazie, w końcu lat sześćdziesiątych i na początku siedemdziesiątych, system przeżywał z pozoru głęboki kryzys głównym postulatem większości społeczno-ekonomicznych konfliktów i ruchów społecznych było postawienie państwu jeszcze większych wymagań.

W końcu lat siedemdziesiątych sytuacja zmieniła się. Ludzie powoli uprzytamniali sobie głębię i zakres tej przemiany, państwo stawało się w coraz mniejszym stopniu odpowiedzialne za zdarzenia, których nie mogło kontrolować. Neoliberalizm podejmował ryzykowną próbę zahamowania, a nawet odwrócenia, historycznej tendencji do zwiększania roli państwa.