Wymagany Adobe Flash Player wesja 10.0.0 lub nowsza.

WŁADZA
Wykład 4

 

 

Znaczenia władzy
Sens przedmiotowy (substancjalny)
Władza w stosunkach między ludźmi
Sens podmiotowy
Władza jako proces decyzyjny

 

 

Sens przedmiotowy: „mieć władzę”,
„ktoś ma władzę” – jakby władza
była przedmiotem
Władza w stosunkach między ludźmi
– w postaci relacjonalnej: jeden
podmiot wpływa na działania
drugiego; relacja nierówności;
stosunek dwustronny
 

 

 Sens podmiotowy: władzą jest ktoś
kto posiada taką właściwość, że
może skutecznie wydawać rozkazy i
polecenia innym podmiotom.

 Władza jako proces decyzyjny:
władza to cos więcej niż
„rozkazywanie”, to proces, w
którym wypracowywane są
„rozkazy”
 

 

Warunkowania władzy
Biologiczne: sama się ustala na
podst. jakichś cech czy zachowań
(np. siły)
Społeczne: władza jako zjawisko
kulturowe, a nie przyrodnicze

 

 

Władzę można sprawować:
Faktycznie (per facta = „posiadać
władzę”, bez umocowania w
obowiązujących normach; „power”)
Na podstawie norm społecznych
(legitymizowana normami;
„authority”)
 

 

Polityka
Dziedzina życia, zjawisko, w którym
stosunki władcze występują w wielkich
skalach.
Polityka zaczyna się, kiedy mamy do
czynienia z grupami większymi niż
grupy bezpośredniego kontaktu
 

 

Kręgi władzy
„Władza” – krąg najszerszy
„Władza publiczna” (polityczna) –
węższy krąg
„Władza państwowa” – jeszcze
węższy krąg
 

 

Funkcje władzy
Rozdział dóbr
Dystrybucja informacji
Funkcja stratyfikacyjna
„Wspólnota bezpieczeństwa”
 

 

Środki sprawowania władzy
Sankcje prawne
Manipulowanie dobrami
Manipulowanie informacją
Przemoc fizyczna
 

 

Legitymizacja władzy
Czyli dlaczego ludzie akceptują
władzę
Legitymizacja wywodzi się ze
świadomej decyzji człowieka do
samoograniczenia swojej wolności i
przyznania części swoich prerogatyw
rządzącym.
 

 

Max Weber
Legitymizacja jest wówczas, gdy co
najmniej część społeczeństwa uznaje
obecny porządek za „wzorowy” i
„obowiązujący”, a inne grupy
społeczne nie są zintegrowane przez
alternatywną wizję porządku
społecznego, uznawanego za
bardziej „wzorowy” i
„obowiązujący”.
 

 

S. Lipset
(doktryna amerykańska)
Legitymizacja to wysiłki
podejmowane w celu wywołania i
utrzymania opinii, że istniejące
instytucje polityczne są najbardziej
odpowiednie dla społeczeństwa.

 

 

C. Friedrich
Kwestia legitymizacji sprowadza się
do faktu, czy większość ludzi
podporządkowanych danej władzy
wierzy, że opiera się ona na
właściwym tytule.

 

 

B. Horvat
Legitymizacja dotyczy zdolności
systemu do wywołania i utrzymania
wiary w to, że istniejące instytucje są
najbardziej odpowiednie dla
społeczeństwa.

 

 

Karl Deutsch
(wobec faktu, że podstawą
współczesnej władzy politycznej jest
dysponowanie informacją)
Legitymizacja jest pochodną
zdolności systemu do produkcji i
dystrybucji symboli
legitymizacyjnych.
 

 

Jadwiga Staniszkis
Legitymizacja władzy to zasada, na
mocy której władza uzyskuje posłuch
bez stosowania przemocy

 

 

Legitymizacja normatywna
Władza legitymowana = władza
prawomocna (łac. legis = lex)

legitymizacja sukcesji
legitymizacja sposobu sprawowania
władzy
 

 

Legitymizacja społeczna
Legitymizacja nie jest wyłącznie
kategorią prawną, ale i normatywną –
ugruntowana w normach moralnych i
obyczajowych.
Czasem o legitymizacji nie decyduje
prawo, a uznanie społeczne
 

 

Treść legitymizacji składa
się z:
argumentów,
działań,
procedur,
symboli

 

 

Argumenty
1.
2.
3.
4.
5.
6.

Ta władza jest odwieczna
Ta władza jest skuteczna
Ta władza jest lepsza niż inne
Ta władza jest kompetentna
Ta władza miała sukcesy
Ta władza kieruje się wzniosłymi
ideami
7. Ta władza jest legalna
 
 

Działania
Muszą popierać argumenty.
Władza musi coś dla ludzi robić,
żeby udowadniać swoją przydatność

 

 

Procedury
Legitymizacja czerpie się ze stosowania
pewnych procedur. W Eur. Zach od XIX w. - z
procedur demokratycznych.
Też: procedury posiadają legitymizację i
przez to ten, kto ich dopełnia pobiera część
tej legitymizacji i sam staje się
legitymowany.

 

N. Luhman – 3 procedury stanowiące o
legitymizacji: wyborcze, ustawodawcze,
sądowe.
 

Symbole
Elementy rytuału politycznego: symbole
państwa i władzy, uroczystości.
2 główne elementy rytuału politycznego:
 oddawanie czci i demonstrowanie
wrogości,
 afirmacja sacrum i negacja profanum

 

 

Max Weber
3 idealne typy panowania
legitymowanego:
Panowanie tradycyjne
Panowanie charyzmatyczne
Panowanie legalne

 

 

Panowanie tradycyjne
Opiera się na powszechnym
przekonaniu o słuszności tego
panowania ze wzgl. na zgodność
jego struktur, zasad, ról z
utrwalonym obyczajem, odwiecznymi
regułami, wierzeniami,
przekonaniami.
 

 

Panowanie charyzmatyczne
Na bazie powszechnego przekonania
o szczególnych osobistych
przymiotach przywódczych władcy.

 

 

Panowanie legalne

Oparte na bezosobowym autorytecie
norm (np. norm prawa),
zracjonalizowanych strukturach i
procedurach decyzyjnych.

 

 

Po + Webera
Władza spersonalizowana
(osobowość i talenty przywódcy)
Władza zinstytucjonalizowana (bez
cech indywidualnych przywódcy)