• Śmierć Czyngis- chana w 1227 r. nie położyła kresu ekspansji mongolskiej. Na zachodzie ekspansję podjął Batu- chan, mający do dyspozycji znakomitego wodza Subedeja, właściwego przywódcę wypraw.

• W 1236 r. Mongołowie zniszczyli państwo Bułgarów nadwołżańskich, a w rok później uderzyli na rozrywaną walkami wewnętrznymi książąt Ruś Zaleską, zdobywając kolejno główne jej ośrodki. Zostały spalone:

• Kołomna,

• Riazań,

• Włodzimierz nad Klaźmą,

• Moskwa,

a ludność wymordowana.

• Wielki książę włodzimierski, Jerzy Wsiewołodowicz, poniósł w 1237 r. klęskę nad rzeką Sitią i zginął, a całe Zalesie wpadło w ręce Batu Chana.

• Natomiast wyprawa na Nowogród Wielki nie powiodła się. Roztopy wiosenne i bohaterska obrona Kozielska zmusiły Mongołów do wycofania się na stepy. W ten sposób Nowogród utrzymał swą niezależność.

• W 1239 r. nastąpiła krwawa rozprawa z Połowcami, którzy zostali ostatecznie rozbici. Resztki Połowców z chanem Kotianem schroniły się na Węgrzech, a król węgierski Bela IV odmówił wydania ich Mongołom.

• W roku 1240 „Tatarzy” podjęli dalsze podboje. Po dłuższym oblężeniu zdobyli i zniszczyli Kijów, który nie odzyskał już dawnego znaczenia politycznego i gospodarczego. Opanowali też Wołyń i Halicz, by w następnym roku uderzyć na Węgry.

Podczas gdy główne siły wdarły się na czele z Batu- chanem i Subedejem wiosną 1241 r. przez przełęcz Użocką na Węgry, inna armia, na czele z Bedżakiem, uderzyła na Siedmiogród od strony Mołdawii, trzeci zaś korpus z Ordą i Pejdarem ruszył na Polskę, aby uniemożliwić północnemu sąsiadowi jakąkolwiek pomoc dla Węgier.

• Ekspansja mongolska na wiosnę 1241 r.:

• Batu- chan i Subedej- Węgry od strony przełęczy Użockiej

• Bedżak- Siedmiogród od strony Mołdawii

• Orda i Pejdar- Polska.

• Po spaleniu Krakowa, Sandomierza, Opola i Wrocławia korpus ten napotkał pod Legnicą opór księcia wrocławsko- krakowskiego Henryka Pobożnego, który otrzymał niemieckie posiłki. 9 kwietnia 1241 r. książę polski poniósł totalną klęskę i sam zginął na polu bitwy, a korpus Ordy, spełniwszy zadanie, ruszył na Węgry, by połączyć się z główną armią.

• Tymczasem na Węgrzech doszło do rozstrzygnięcia walki. Przed samym najazdem wybuchł tam konflikt między połowieckimi uciekinierami a szlachtą węgierską, która schwytała i zamordowała chana Kotiana. Sprzymierzeńcy połowieccy zaczęli się bronić i doszło do wojny z nimi w chwili, gdy Batu- chan stanął na Nizinie Węgierskiej.

• Pod Mohi nad rzeką Slaną Bela IV zastąpił drogę Mongołom, ale poniósł straszliwą klęskę i zbiegł za Dunaj, który aż do zimy powstrzymał najeźdźców. Błagania króla o pomoc państw chrześcijańskich nie odniosły żadnego skutku. Cesarz i papież zajęci byli walką o Italię, a książę austriacki Fryderyk Babenberg usiłował wymusić przy tej okazji na Beli różne ustępstwa. Zimą po lodzie Mongołowie przeszli Dunaj i opanowali resztę Węgier. W pościgu za uciekającym Belą dotarli do Dalmacji. Król schronił się na jednej z wysepek Adriatyku.

• Do trwałego opanowania Węgier jednak nie doszło. Wiosną 1242 r. Mongołowie opuścili ten kraj, wycofując się za Karpaty. Być może Batu- chan na wieść o śmierci wielkiego chana Ugedeja chciał zorganizować na Wschodzie możliwie największą armię w obawie o walki wewnętrzne o tron w Karakorum.

• W rezultacie ugody między potomkami Czyngis- chana tron w Karakorum objął syn Ugedeja- Gujuk w 1246 r. Po jego rychłej śmierci w 1248 r., w wyniku nowych walk, tron przeszedł w ręce synów Tułuja: Móngke (1251) i Kubilaja (1260).

• Wkrótce po śmierci Ugedeja Mongołowie rozpoczęli również, po ostatecznym opanowaniu Iranu, ekspansję na muzułmański Bliski Wschód.

• W 1243 r. wódź mongolski Baczu- nojon zadał klęskę sułtanowi ikonijskiemu Gijas-ad Dinowi Kejchusrewowi II pod Sebastią i opanował teren po rzekę Halys (Kizilirmak), zmuszając do uznania zwierzchnictwa mongolskiego:

• Ikonium,

• Gruzję

• cylijskie królestwo Małej Armenii.

• Podboje te kontynuował następnie brat wielkiego chana Móngke, Hulagu, który jako ułus Iranu w 1258 r. zdobył Bagdad i zniszczył miasto, którego znaczną część ludności kazał wymordować. Ostatni kalif z dynastii Abbasydów, Al- Mustasim, został stracony w obozie mongolskim. W 1260 r. wojska mongolskie Hulagu stanęły w Syrii, gdzie doznały porażki z rąk egipskiego mameluckiego sułtana Bajbarsa. I tym razem walki o tron w Karakorum zatrzymały pochód Mongołów.