Najpoważniejszy kryzys zaistniał w Niemczech. Faktycznym dyktatorem NRD, a po śmierci Wilhelma Piecka (wrzesień 1960) także głową państwa był od 1949 r. przywódca SED, skrajny stalinowiec Walter Ulbricht.

NRD przeży­wała ogromne trudności. Liczba mieszkańców spadała, przez otwartą granicę Berlina Wsch. z Berlinem Zach. wyjechało do 1961 r. 3,5 min mieszkańców Niemiec Wschodnich, w tym część młodzieży i ogromna ilość wysoko wykwa­lifikowanych specjalistów. Ulbricht prosił Chruszczowa od dłuższego czasu o zgodę na zamknięcie granicy .W tym czasie Chruszczow coraz natarczywiej żądał zawarcia traktatu pokojowego z Niemcami, w ramach którego zlikwido­wano by aliancką obecność w Berlinie Zachodnim.

Mówiono wciąż jeszcze o zjednoczeniu, nawet o „neutralizacji" Niemiec. Warunki stawiane przez Chruszczowa nie były do przyjęcia przez Zachód. W PGR-ach na polskich Ziemiach Zachodnich dzień i noc produkowano tymczasem betonowe elementy ogrodzeniowe, wywożone potem do NRD. 13 sierpnia 1961 r. wokół Berlina Zach. ustawiono kordon wojsk radzieckich i NRD-owskich, policji i milicji robotniczej.

Zamknięto ruch osobowy pomiędzy obydwiema częściami Berlina (pozostawiając swobodę tranzytu alianckiego przez terytorium NRD) i rozpoczęto budowę płotu, zapór z drutu kolczastego, na pewnych odcinkach prawdziwego muru. W następnych latach prawie 100 oby­wateli NRD zginęło przy próbie przekroczenia muru (kilkaset dalszych osób przy próbie sforsowania granicy NRD z RFN). Reakcje Zachodu były ostre. Przez parę tygodni spodziewano się, że w Niemczech wybuchnie ffl wojna światowa.

Osta­tecznie Zachód - nie rezygnując z obecności w Berlinie - dostosował się do nowej sytuacji. Pewna normalizacja nastąpiła dopiero w 1972 r. „Oblężony" po raz drugi Berlin Zachodni stał się symbolem walki systemu wartości reprezento­wanych przez Zachód z komunizmem. A jego nadburmistrz, Willy Brandt, zdo­był dzięki swej stanowczości światowy rozgłos.

Już w 1967 r. jednak - za pośrednictwem WłPK - nawiązano kontakty pomiędzy SPD a SED. Stanowiły one prolog do przyszłej Brandtowskiej „Ost-politik".

Jeszcze groźniejszy dla światowego pokoju charakter miał omówiony wyżej kryzys karaibski 1962 roku. Pokazał on, że agresywna polityka Chruszczowa nie spełniła pokładanych nadziei wobec zdecydowania i wspólnego frontu państw NATO.