M. gnykowo-językowy (m. Iiyoglossus) jest płaski, cienki i czworokątny.

Mięsień ten rozpoczyna się na brzegu górnym trzonu i rogów większych kości gnykowej i kieruje się ku górze i nieco do przodu.

Następnie biegnie między bocznymi pęczkami m. rylcowo-językowcgo a m. podłużnym języka dolnym i przyczepia się do części bocznych rozcięgna języka od jego nasady aż do wierzchołka.

Samodzielne pasmo tego mięśnia, jeżeli występuje, rozpoczyna się na rogach mniejszych kości gnykowej (m. ckondroglossus); początek jego może się przedłużać na więzadło rylcowo-gnykowe.

Powierzchnia zewnętrzna m. gnykowo-językowego przykryta jest u góry na nieznacznej przestrzeni m. rylcowo-językowym, a poza tym prawie na całej przestrzeni m. żuchwowo-gnykowym, dwubrzuścowym i rylcowo-gnykowym: tylko tylno-dolny odcinek powierzchni zewnętrznej nie jest przykryty przez mięśnie; do niego przylega gruczoł podszczękowy. Powierzchnia wewnętrzna przylega do m. bródko wo-językowego, u góry wąskim pasmem do m. podłużnego języka dolnego, a poza tym do początku zwieracza gardła środkowego i więzadła ryłcowo-gnykowego.

Z powierzchnią zewnętrzną mięśnia krzyżuje się od dołu ku górze nerw podjęzykowy, przewód ślinianki podszczękowej, wyżej zaś nerw językowy. Na powierzchni wewnętrznej biegnie nerw językowo-gardłowy i tętnica językowa. Żyła językowa ma położenie zmienne; może się znajdować do wewnątrz lub na zewnątrz mięśnia. W rowku (siilcus lingualis latcralis) między m. gny ko wo-językowym a bródko wo-językowym (dno rowka tworzy m. podłużny języka dolny) biegnie tętnica głęboka języka, gałąź końcowa tętnicy językowej.

Włókna m. gnykowo-jezykowego biegną w większości pionowo ku górze, niektóre tylko skośnie do przodu. Wszystkie włókna pociągają grzbiet języka ku dołowi i pod tym względem współdziałają z m. bródko wo-językowym. Poza tym, szczególnie włókna przednie, pociągają język ku tyłowi, cofają więc wysunięty język z powrotem do jamy ustnej; w ruchu tym są więc przeciwniczymi m. bród kowo-językowego.