Gdy główne siły wojowników matabelskich walczyły na północy z Maszonami, innym ludem z grupy językowej bantu, jesienią 1893 zbrojne kolumny brytyjskiej Kompanii Południowoafrykańskiej dokonały najazdu na państwo Matabelów w obecnym zachod­nim Zimbabwe. Rozgniewany król Matabe­lów Lobengula (1870-1894) postanowił wy­dać wojnę najeźdźcom. Matabelowie zaata­kowali wroga na równinach nad rzeką Shan-gani; o wyniku zadecydowały karabiny maszynowe Anglików. Wielu Matabelów poległo. W drodze do stolicy Matabelów, Bulawayo, Anglicy odparli niespodziewany atak; i tym razem dzidy wojowników nie mogły dorównać karabinom maszynowym. Anglicy zajęli 4 listopada stolicę, a później opanowali całe państwo Matabelów. Loben­gula uciekł na północ; zmarł w czasie marszu 23 stycznia 1894. Matabelów, któ­rych podstawą utrzymania było rolnictwo i hodowla bydła, pozbawiono większości ziem, a wielu z nich zmuszono do pracy w brytyjskich kopalniach złota.