Koszty operacyjne; są ponoszone podczas realizacji podstawowej działalności jednostki, koszty operacyjne dzielą się na:

• koszty zwykłej działalności operacyjnej; są ponoszone w jednostce podczas realizacji zadań związanych bezpośrednio z jej podstawową działalnością,

• pozostałe koszty operacyjne; nie są związane bezpośrednio z  podstawową działalnością jednostki np. przekazane darowizny, koszty związane ze sprzedażą środków trwałych, odszkodowania, kary, grzywny.

Koszty te są związane z prowadzeniem normalnej działalności gospodarczej. Działalność operacyjna może mieć różny charakter - może to być działalność wytwórcza, usługowa lub handlowa. Często się również zdarza, że jeden przedsiębiorca wykonuje jednocześnie kilka rodzajów działalności operacyjnej. Są to tzw. przedsiębiorstwa handlowo-usługowe czy też przedsiębiorstwa produkcyjno-handlowo-usługowe.

W układzie porównawczym (rodzajowym) koszty grupowane są wg rodzajów, czyli prostych jednorodnych elementów. Układ rodzajowy kosztów obejmuje następujące pozycje:

1) amortyzację,

2) zużycie materiałów i energii,

3) usługi obce,

4) podatki i opłaty,

5) wynagrodzenia,

6) ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia,

7) pozostałe koszty rodzajowe.

Etapy rozliczania kosztów:

1. Ujęcie kosztów, na podstawie dokumentacji pierwotnej, w przekroju kosztów układu rodzajowego.

2. Rozliczenie kosztów na miejsca ich powstania np. zaopatrzenie, produkcja pomocnicza, zarząd i ewidencja

3. Rozliczenie i ewidencja kosztów zakupu i kosztów międzyokresowych.

4. Rozliczenie kosztów produkcji pomocniczej z uwzględnieniem wydzielenia kosztów pustych tej produkcji i obciążenie efektami rozliczenia odbiorców świadczeń

5. Rozliczenia kosztów produkcji podstawowej

a) Rozliczenie kosztów pośrednich (wspólnych) produkcji podstawowej obejmujące wydzielenie kosztów pustych a także przyporządkowanie tych kosztów wytwarzanym w jednostce asortymentom produktów.

b) Rozliczenie kosztu wytworzenia produkcji podstawowej na wyroby gotowe i produkcję niezakończoną.

Przedsiębiorstwa nie muszą wydzielać kosztów na podstawowe i pomocnicze. Jeśli tak się stanie to pomijany jest etap 1 i 4.