Ocena brak
KRIEGSMARINE - niemiecka marynarka wojenna
Po I wojnie światowej niemiecką marynarkę wojenną zwycięzcy ograniczyli do niewielkich sił, niezdolnych do stworzenia zagrożenia dla ówczesnych potęg morskich: Wielkiej Brytanii i Francji. Traktat wersalski zezwolił Niemcom na posiadanie 6 pancerników, 6 lekkich krążowników, 12 kontrtorpedow-ców (niszczycieli) i 12 torpedowców, zabronił dysponowania okrętami podwodnymi i lotnictwem morskim, ograniczył liczebność personelu marynarki do 15 tys. ludzi, ustalił, że wymiana okrętów może nastąpić po 15-20 latach od chwili ich zwodowania i narzucił limity wyporności nowych okrętów (np. pancerniki - 10 000 t, krążowniki - 6000 t). W latach dwudziestych Reichsmarine (powstała formalnie 31 grudnia 1920 r. po skasowaniu nazwy Tymczasowa Reichsmarine), pozostając oficjalnie w zgodzie z ograniczeniami traktatowymi, zaczęła modernizować swoje siły oraz podjęła działania organizacyjne zmierzające do stworzenia floty podwodnej (m.in. utworzenie biura konstrukcyjnego okrętów podwodnych w Hadze) i lotnictwa morskiego oraz szkolenia kadry dla rodzajów broni zakazanych traktatem.
Szybka rozbudowa marynarki wojennej, która 12 maja 1935 r. uzyskała nazwę Kriegs-marine, nastąpiła po wypowiedzeniu przez Niemcy traktatu wersalskiego w marcu 1935 r. Dowódcą Kriegsmarine został admirał Erich *Raeder. Próbą ograniczenia rozwoju Kriegsmarine i poddania jej międzynarodowej kontroli był układ morski zawarty między Niemcami i Wielką Brytanią 18 czerwca 1935 r. Określał limit tonażu niemieckich okrętów na 35% tonażu okrętów floty brytyjskiej, tj. ok. 420 000 t; gwarantował więc zdecydowaną przewagę *Royal Navy, ale jednoczenie pozwalał na szybką rozbudowę floty niemieckiej, której łączny tonaż wynosił w chwili podpisania umowy 75 000 t. W końcu 1938 r. dowództwo Kriegsmarine opracowało koncepcję działań morskich przeciwko Wielkiej Brytanii. Zakładała ona stworzenie floty zdolnej zniszczyć żeglugę i unicestwić marynarkę wojenną tego państwa.
Na „Plan Z" przewidujący wybudowanie w ciągu 10 lat (później skrócono termin do 6 lat) 6 pancerników o wyporności po 55 000 t każdy, 3 krążowników liniowych po 30 000 t, 12 małych pancerników po 20 000 t, 2 lotniskowców po 20 000 t, 2 lotniskowców po 12 0001, 16 lekkich krążowników po 8000 t, 22 krążowników zwiadowczych po 5000 t, 46 niszczycieli, 66 torpedowców, 203 okrętów podwodnych oraz wiele małych jednostek. Po wykonaniu tego planu Kriegsmarine miałaby 800 okrętów i liczyłaby 201 tys. ludzi. W chwili wybuchu II wojny światowej, którą rozpoczął niemiecki pancernik *Schleswig-Holstein ostrzałem polskiej składnicy tranzytowej na *Westerplatte, Kriegsmarine miała: 2 pancerniki (*Scharnhorst i *Gneisenau), 3 pancerniki kieszonkowe (*Deutschland, *Admirał Scheer, * Admirał GrafSpee), 2 stare pancerniki (Schleswig-Holstein, Schlesien), 1 ciężki krążownik (*Admirał Hipper), 6 lekkich krążowników, 3 okręty artyleryjskie i awizo, 33 niszczyciele i nowe torpedowce, 10 eskortowców, 57 okrętów podwodnych, 17 ścigaczy, 10 trałowców i 38 kutrów trałowych. W pierwszych miesiącach wojny okręty podwodne Kriegsmarine odniosły kilka spektakularnych zwycięstw: U-29 zatopił brytyjski lotniskowiec *Courageous, a U-47 storpedował w bazie Scapa Flow lotniskowiec *Royal Oak. Jednakże działania okrętów liniowych zakończyły się miernymi rezultatami, gdyż do końca roku zatopiły zaledwie 11 statków o pojemności ok. 57 000 BRT. Dotkliwą stratą było samozatopienie pancernika Admirał Graf Spee, osaczonego przez trzy krążowniki u ujścia La Platy.
W 1940 r. szczególny sukces, jakim była inwazja na *Norwegię, Kriegsmarine okupiła ciężkimi stratami: zostały zatopione 1 krążownik ciężki, 2 krążowniki lekkie, 1 okręt artyleryjski, 10 niszczycieli, 4 okręty podwodne i 10 mniejszych jednostek. Wiele okrętów, w tym dwa pancerniki i dwa ciężkie krążowniki, odniosło uszkodzenia eliminujące je na dłuższy czas ze służby. Zajęcie Norwegii, a później Francji dało Kriegsmarine dogodne bazy wypadowe do operacji przeciwko żegludze Sprzymierzonych na Atlantyku, co szczególnie skutecznie wykorzystały okręty podwodne, które odniosły największe sukcesy (bitwa o *Atlantyk). Operowanie okrętów nawodnych na szlakach oceanicznych przynosiło znacznie mniejsze efekty; w 1941 r. zatopiły 40 statków o łącznej pojemności 83 900 BRT, a w tym samym okresie *U-booty zniszczyły 432 statki o łącznym tonażu ok. 2171 tys. BRT.
Jednakże obecność największych okrętów Kriegsmarine wiązała główne siły Royal Navy, zmuszając ją do stałej gotowości. Ze względu na zagrożenie, jakim dla największych niemieckich okrętów nawodnych bazujących w portach francuskich było lotnictwo alianckie, zapadła decyzja o przebazowa-niu ich do fiordów norweskich leżących poza zasięgiem bombowców angielskich (*„Cerberus"). Nowe miejsce postoju dawało możliwość atakowania konwojów z dostawami sprzętu wojennego dla Związku Radzieckiego i wzmacniało obronę Norwegii, w ocenie Hitlera zagrożonej inwazją aliancką. Niepowodzenia w zwalczaniu alianckich arktycznych konwojów, a zwłaszcza mierne wyniki osiągnięte w bitwie koło Wyspy *Niedźwie-dziej 30 grudnia 1942 r., skłoniły Hitlera do podjęcia decyzji (której ostatecznie nie zrealizował) o wycofaniu ze służby pancerników oraz krążowników i użyciu ich dział do obrony brzegów Norwegii.
Nowy (od 30 stycznia 1943 r.) dowódca Kriegsmarine wielki admirał Karl *Dónitz (zastąpił wielkiego admirała Ericha Raedera) uważał, że decydującą rolę odegrają okręty podwodne i działał szczególnie energicznie na rzecz rozbudowy floty podwodnej. W efekcie w 1943 r. Kriegsmarine otrzymała 288 okrętów podwodnych, 5 niszczycieli, 5 torpedowców i kilkadziesiąt mniejszych jednostek (w tym 15 torpedowców włoskich przejętych na Morzu Śródziemnym).
W połowie 1943 r. adm. Donitz podjął decyzję o wycofaniu U-bootów z Atlantyku ze względu na wysokie straty, jakie ponosiły w walce z silnie strzeżonymi konwojami, samolotami wyposażonymi w radary i zespołami uderzeniowymi; próba powrotu na ocean i podjęcia walki z żeglugą aliancką zakończyła się niepowodzeniem. Możliwości działania okrętów Kriegsmarine w 1944 r., wobec zdecydowanej przewagi lotnictwa i marynarki wojennej aliantów, zostały znacznie ograniczone.
W czerwcu tego roku marynarka niemiecka nie miała wystarczających sił, aby zapobiec inwazji wojsk alianckich na *Normandię. Trudna sytuacja gospodarcza Niemiec, nękanych nalotami i skupiających swój wysiłek na produkcji dla wojsk lądowych i lotniczych, sprawiła, że do końca 1944 r. stocznie dostarczyły 2 niszczyciele, 115 okrętów podwodnych, 24 trałowce i kilkadziesiąt mniejszych jednostek. W 1945 r. Kriegsmarine nie mogła już odegrać większej roli w zmaganiach na morzach.
W czasie wojny Niemcy stracili 4 okręty liniowe, 5 pancerników i ciężkich krążowników, 4 krążowniki lekkie, 2 stare okręty liniowe, 27 niszczycieli, 68 torpedowców, 27 eskortowców, 106 trałowców, 701 okrętów podwodnych, 9 krążowników pomocniczych, 35 stawiaczy min i kilkaset mniejszych jednostek.