FILOZOFIA ZDROWEGO ROZSĄDKU

ang. common sense realism (1); fr. ecole Ecossaise (1); nm. schottische Schule (1)

1. Nazwa poglądów szkoły szkockiej, rozwijanych w XVIII-XIX w. Posługując się metodą introspekcji i w przeciwstawie­niu do subiektywnego idealizmu i scepty­cyzmu J. Locke'a zajmując stanowisko —> realizmu (IBa) naiwnego, szkoła ta przyj­mowała naturalny pogląd na świat, wyra­żający się uznaniem istnienia rzeczywisto­ści obiektywnej niezależnej od poznającego podmiotu (tzw. realizm zdrowego roz­sądku). Zasady —> zdrowego rozsądku (3) uznawała za obowiązujące nie ze względu na ich wewnętrzną oczywistość, lecz na to, że narzucają się ludzkiej naturze z konie­cznością instynktu, uczucia lub pozaracjonalnej intuicji. Filozofię zdrowego rozsądku, zapoczątkowaną przez C. Buffiera, upra­wiali Anglosasi: Th. Reid, J. Beattie, D. Ste­wart, Th. Brown, J. Mackintosh, W. Hamilton, H. L. Mansel, H. Calderwood, J. Yeitch; we Francji rozwijali ją m. in.: P.-P. Royer-Collard, A. Garnier, Th. S. Jouffroy, Ch. de Remusat.

2. Stanowisko, według którego punktem wyjścia autentycznego poznania filozofi­cznego powinny być dane doświadczenia przednaukowego, filozofia zaś powinna się opierać na zasadach —> zdrowego roz­sądku (1) nie dlatego, że są one powszech­nie przyjmowane, lecz dlatego, że same w sobie zawierają treść oczywistą, którą fi­lozofia jako nauka precyzuje, systematy­zuje i uzasadnia. W tym znaczeniu filozofią zdrowego rozsądku jest filozofia arystotelesowsko-tomistyczna poza niektóry­mi jej współczesnymi odmianami (jak np. tomizm lowański).