Ocena brak
Co to jest system komunistyczny?
Do końca lat 80. w wielu krajach świata obowiązywał ustrój komunistyczny. Partie komunistyczne niepodzielnie rządziły w Związku Radzieckim, składającym się z 15 republik, w ośmiu krajach Europy Wschodniej, w części krajów azjatyckich, w tym w Chinach, a w Ameryce - na Kubie. W wyniku rewolucyjnych zmian, które zaszły pod koniec lat osiemdziesiątych, rządy komunistyczne straciły władzę w większości tych państw.
Wraz z końcem ery komunizmu Związek Radziecki rozpadł się. Trzy tzw. republiki nadbałtyckie - Litwa, Łotwa i Estonia - zostały niepodległymi państwami demokratycznymi. Pozostałe 12 republik ogłosiło niepodległość, choć utrzymały one związki między sobą poprzez utworzenie konfederacji (luźnego związku państw) pod nazwą Wspólnota Niepodległych Państw (WNP). Obecnie rola Wspólnoty maleje, choć należące do niej państwa wciąż pozostają pod silnym wpływem Rosji.
Nawet w wielu z tych krajów, w których utrzymał się system komunistyczny, z Chinami na czele, nastąpiły zmiany w systemie gospodarczym. Wprowadzono pewne mechanizmy gospodarki wolnorynkowej, zachowując własność państwową największych przedsiębiorstw. Jednakże było to wszystko, na co mogli zgodzić się komunistyczni przywódcy Chin. Gdy w roku 1989 studenci rozpoczęli demonstracje, żądając demokratyzacji życia politycznego, armia chińska otrzymała rozkaz użycia siły i aresztowania czołowych dysydentów.
Rządy komunistyczne odrzucały zachodni model demokracji i wolności. Główną cechą systemu rządów w krajach komunistycznych było istnienie tylko jednej partii rządzącej (ewentualnie z kilkoma partiami satelitarnymi, jak w Polsce). W rzeczywistości partia nie reprezentowała interesów narodu, ani nawet jakiegoś masowego ruchu. Była ona praktycznie organizacją oligarchiczną, której członkowie dbali głównie o własne interesy.
Rządy w byłych państwach komunistycznych można określić jako dyktaturę jednej partii. W krajach tych usiłowano wprowadzać uniformizację życia społecznego, zabraniając działania organizacjom opozycyjnym. W praktyce w niektórych państwach różne grupy społeczne, jak na przykład rolnicy czy robotnicy wielkich zakładów produkcyjnych, potrafili czasem, choć wielkim kosztem, osiągnąć poprawę warunków pracy czy życia. W Polsce, gdzie nielegalna opozycja była szczególnie silna, zdołano nawet, na krótki czas, zorganizować silny niezależny związek zawodowy „Solidarność". Trwały także ciągle walki różnych frakcji w samej partii. Do pewnego stopnia nawet w systemie jednopartyjnym obywatele mogli, choć nie w otwarty sposób i często nieskutecznie, zgłaszać swoje żądania wobec władzy.