Te pojęcia należy interpretować nie tylko na podstawie art. 4 i 5 ordynacji, ale też w kontekście związanych z tymi kategoriami uprawnień i obowiązków całego systemu podatkowego. Przede wszystkim w związku z łączącą te pojęcia kategorią stosunku prawnego.

W prawie podatkowym trzeba wyodrębnić dwie fazy, wyróżniono 1 fazę- obowiązek podatkowy; 2 faza- zobowiązanie podatkowe. Stosunek prawny powstaje zawsze jednakowo, samoistnie- z mocy prawa- w postaci obowiązku podatkowego.

Zobowiązanie jest natomiast wymierzane przez podatnika albo organ podatkowy

Realizacja zobowiązań podatkowych następuje w całości poprzez postępowanie podatkowe, obowiązek podatkowy to to samo pojęcie co zobowiązanie podatkowe, kiedy mówimy o materialnym stosunku prawno-podatkowym i tylko gdy obowiązek podatkowy odzwierciedla zobowiązanie podatkowe.

Różnica by oznaczyć jako obowiązek podatkowy to co powstaje z mocy prawa, to co w deklaracji podatkowej.

Gdy obowiązek podatkowy nie jest równy zobowiązaniu podatkowemu uruchamia się cała procedura postępowania; organy podatkowe mają prawo do poboru podatku po powstaniu obowiązku podatkowego.

1. Obowiązek podatkowy jest wzorcem materialno-prawnym zobowiązania podatkowego, a zobowiązanie to jego odpowiednik przetworzony w regułę powinnego (decyzja) zachowania albo w regułę zachowania zadeklarowanego (deklaracja)

2. Obowiązek podatkowy powstaje samoistnie, z mocy prawa w skutek wstąpienia podatnika w pole obowiązku podatkowego; przepisy to określają jako zaistnienie zdarzenia , z którym prawo wiąże obowiązek podatkowy; zobowiązanie jest natomiast deklarowane przez podatnika albo wymierzane przez organ podatkowy. Zobowiązanie powstaje poprzez realizacje przez konkretny podmiot obowiązków wymiarowych.

3. Obowiązek podatkowy poprzedza zobowiązanie podatkowe; przed powstaniem obowiązku podatkowego organ podatkowy nie może wymierzyć zobowiązania decyzją

4. Obowiązek podatkowy tworzy prawo do wymiaru zobowiązania podatkowego decyzją;

5. Tworzy też obowiązek samowymiaru zobowiązania przez podatnika.

6. Obowiązek podatkowy nie ma żadnej formy prawnej; zobowiązanie wymierzone w deklaracji

7. Z obowiązku podatkowego wynika powinność wymiaru.