-  395 r. – ostateczny rozdział, Teodozjusz Wielki przekazał władzę 2 synom – Honoriuszowi na Zachodzie i Arkadiuszowi na Wschodzie

-  teoretyczna władza absolutna cesarza

-  rozbudowany aparat urzędniczy – komesowie, przyboczna rada cesarska, tajna policja – korpucja

-  wzrost liczby prowincji – w V w. – ok. 120

-  438 r. – kodeks teodozjański – kodyfikacja prawa rzymskiego, zbiór edyktów cesarzy chrześcijańskich

-  pojawienie się wojsk prywatnych, złożonych przeważnie z najemnych barbarzyńców – Germanów, Alanów, czy Hunów – samodzielna polityka, często sprzeczna z interesami imperium

-  zastąpienie systemu gospodarki opartej na niewolnictwie wczesnym feudalizmem

-  III – V w. – organizacja państwowa w stałej przebudowie

-  nie rozwiązana kwestia następstwa tronu

-  atak mas ludów barbarzyńskich

-  nieudane próby rewindykacji, zacieśnienie granic do najludniejszych i najbogatszych regionów

-  barbarzyńcy byli witani przychylnie przez ludność, dla której państwo było symbolem wielkiego ucisku fiskalnego

-  Germanie w większości nie tworzyli nowych państw, zachowywali rzymskie sądownictwo, monety i administrację, obejmowali za to funkcje i tytuły urzędników rzymskich

-  454 r. zamordowanie Aecjusza przez Walentyniana III

-  zamordowanie Walentyniana w obozie wojskowym

-  obwołany przez armię cesarzem Petroniusz Maximus – zamordowany

-  455 r. prefekt Galii Avitus ogłosił się cesarzem pod protekcją króla wizygockiego Teodoryka II / zamordowany z rozkazu parycjusza Rycymera

-  po śmierci Rycymera, wódz Orstes mianował cesarzem swojego syna Romulusa Augustulusa (475 r.)

-  brak pieniędzy na żołd

-  bunt żołnierzy – obranie królem Odoakra (476 r.)

-  zabicie Orestesa, usunięcie Romulusa

-  odesłanie insygniów cesarskich do Konstantynopola, rządy w Italii w imieniu cesarza wschodniego Zenona

-  do 480 r. – Juliusz Nepos w Dalmacji