Ocena brak
ARMIA CZERWONA (RKKA - Robotniczo-Chłopska Armia Czerwona) - radzieckie siły zbrojne
Wojska lądowe Związku Radzieckiego zostały utworzone na mocy dekretu Rady Komisarzy Ludowych Rosyjskiej FSRR 28 stycznia 1918 r. Szybki rozwój nastąpił na początku lat trzydziestych, co łączyło się z budową przemysłu zbrojeniowego w ramach I planu pięcioletniego (1929-32). Lata trzydzieste przyniosły jeszcze szybszy rozwój produkcji zbrojeniowej. (Zob. tabela) W latach 1933-39 w Związku Radzieckim wyprodukowano łącznie 33 806 samolotów, gdy w tym samym okresie przemysł niemiecki wyprodukował 29 767 samolotów, francuski 8163, a brytyjski 17 310. Rosnącej produkcji towarzyszyła wyraźna poprawa jakościowa radzieckiego ubrojenia. Na początku lat trzydziestych skonstruowano wiele dział (m.in. armatę kal. 12 2 mm i haubicę kal. 203,2 mm, samobieżną haubicę 203,2 mm). W 1936 r. brytyjscy obserwatorzy wojskowi, zaskoczeni pokazem możliwości radzieckiego czołgu *BT, spowodowali uruchomienie produkcji własnych czołgów Cruiser.
W 1938 r. podjęto prace konstrukcyjne nad czołgami *T-34, uznanymi później za jedne z najlepszych w II wojnie światowej, oraz ciężkimi czołgami *KW-1. Wzrastała również liczebność sił zbrojnych. Na początku lat trzydziestych w Armii Czerwonej służyło 600 tys. żołnierzy, w 1934 r. - 940 tys., w 1935 r. - 1 300 tys. Oficerowie skupieni wokół marsz. Michaiła Tuchaczewskiego studiowali prace zachodnich teoretyków Giulio Douheta, Johna F. Fullera, Basila Liddel l Harta, Heinza *Guderiana i skłonni byli wprowadzać najlepsze wzorce organizacji i działania armii. Załamanie nastąpiło w latach 1937-38, gdy w wyniku czystek w armii przeprowadzonych na polecenie Józefa Stalina, rozstrzelano, uwięziono lub zwolniono z wojska 35 000 do 82 tys. oficerów. W latach 1937-38 zginęli wszyscy dowódcy i komisarze armii, 48 spośród 55 dowódców korpusów, 125 spośród 199 dowódców dywizji, 200 spośród 389 dowódców brygad. Ich miejsce zajęli ludzie niedo-świadczeni, bez odpowiedniego przygotowania i wyszkolenia. Również w przemyśle zbrojeniowym kierownicze stanowiska objęli ludzie zastraszeni i niekompetentni, oczekujący poleceń Stalina.
Centralnie sterowany przemysł nie był w stanie przestawić się na produkcję broni nowej generacji, którą w wyniku doświadczeń z wojny domowej w Hiszpanii podjęły zakłady w Niemczech i Wielkiej Brytanii. Nakłady na zbrojenia w ZSRR w 1937 r. osiągnęły 16,5% dochodu narodowego, w 1940 r. wzrosły do 32,6%, ale mimo to armia otrzymywała sprzęt przestarzały. Działania Armii Czerwonej w Europie w latach 1939-40 w pełni wykazały jej słabość. O ile wkroczenie do *Pol-ski we wrześniu 1939 r. i zajęcie republik nadbałtyckich w 1940 r. nie mogło być żadnym dowodem sprawności Armii Czerwonej, to wojna *radziecko-fińska prowadzona od listopada 1939 r. do marca 1940 r. wykazała niską sprawność bojową. Wg danych fińskich Armia Czerwona w starciu z wielokrotnie słabszym przeciwnikiem straciła 200 tys. żołnierzy, 684-975 samolotów i 1600 czołgów; wg danych radzieckich: 46,5 tys. zabitych, 146 tys. rannych i 8,8 tys. zaginionych.
Atak wojsk niemieckich 22 czerwca 1941 r. całkowicie zaskoczył Armię Czerwoną. Stalin, współpracując z Hitlerem, lekceważył ostrzeżenia rządu brytyjskiego przekazywane przez ambasadora Stafforda *Crippsa i informacje wywiadowcze (m. in. od szpiega Richarda Sorgego z Tokio) o przygotowaniach do agresji. W czerwcu 1941 r. Armia Czerwona liczyła 5 100 tys. żołnierzy, z których 2 680 tys. (170 dywizji) było rozmieszczonych w europejskiej części ZSRR oraz na terenach zajętych w 1939 i 1940 r. Dysponowała też znacznie większą niż armia niemiecka ilością sprzętu (ZSRR ok. 24 tys. czołgów i 17 745 samolotów, Niemcy - 3350 czołgów i 2200 samolotów). Jednakże na pozycjach wysuniętych znajdowały się tylko 54 dywizje piechoty i 2 dywizje kawalerii. Pozostałe uzupełniały stany osobowe lub przebywały na poligonach. Wojska radzieckie, zaskoczone, pozbawione doświadczonych dowódców i wyposażone w przestarzały sprzęt, nie mogły stawić skutecznego oporu. Pierwszego dnia walk samoloty Luftwaffe zniszczyły na lotniskach co najmniej 800 radzieckich samolotów.
Jedynie desperacki opór jednostek Armii Czerwonej spowolnił postępy ofensywy niemieckiej, dając władzom czas na zmobilizownie rezerw ludzkich (w ciągu pierwszych 6 miesięcy walk sformowano 300 dywizji), ewakuację fabryk z terenów objętych działaniami wojennymi i dostawę uzbrojenia z fabryk na Uralu,których Niemcy nie byli w staniezniszczyć z powietrza. Kontrofensywa wojsk radzieckich pod *Moskwą6 grudnia 1941 r. oznaczała załamanie niemieckiej koncepcji *Blitz-kriegu, zakładającej opanowanieZSRR w ciągu 9-17 tygodni. Rozwój produkcji zbrojeniowej (w latach 1941-45 radzieckie zakładywyprodukowały 76 897 czołgówi 137 271 samolotów), napływ nowoczesnej technologii i najbardziejniezbędnego sprzętu z Zachodu, reorganizacja armii i zastosowanienowych metod walki, mobilizacjamilionowych rezerw ludzkich przy rozproszeniu sił niemieckich i zniszczeniu niemieckiego przemysłu przez bombowce alianckie - przyniosły Armii Czerwonej zwycięstwo w wojnie w Europie. 9 sierpnia 1945 r. Związek Radziecki przystąpił do wojny z Japonią, dysponując na Dalekim Wschodzie 76 dywizjami, 4 korpusami, 34 samodzielnymi brygadami i 21 rejonami umocnionymi, 5000 czołgów i 4000 samolotów bojowych.
Działania Armii Czerwonej nie mogły zaważyć na losach wojny w tym rejonie świata, gdyż Japonia była już całkowicie pokonana, miały jednak pewien wpływ na przyspieszenie decyzji o kapitulacji tego państwa. W czasie walk na Dalekim Wschodzie Armia Czerwona rozbiła japońską Armię *Kwantuńską i zajęła Mandżurię, północną Koreę, południowy Sacha-lin i Wyspy Kurylskie.