Synteza androgenów odbywa się w szlaku bocznym po 17-hydroksylacji pregnenolonu. Po kolei powstają:

1. DHEA – dehydroepiandrosteron

2. Δ4 (delta 4) – androstendion

3. testosteron

4. dihydrotestosteron (hydroepiandrosteron)

Pierwsze 3 są syntezowane w gruczołach dokrewnych, natomiast synteza dihydrotestosteronu (najaktywniejszego) odbywa się w tkankach obwodowych, głównie w pęcherzykach nasiennych, gruczole sterczowym oraz w skórze. Tylko w tych narządach obecny jest enzym 5-α-reduktaza, która przekształca testosteron w di-hydrotestosteron.

Działanie:

I. PŁCIOWE

• różnicowanie przewodów śródnercza w kierunku gonady męskiej w zyciu płodowym

• maskulinizacja podwzgórza – wykształcenie orientacji seksualnej

• powiększenie prącia i moszny

• powiększenie gruczołu krokowego

• inicjacja spermatogenezy (tylko w stężeniach fizjologicznych)

• kształtowanie owłosienia męskiego

• mutacja głosu

II. POZAPŁCIOWE

• silna aktywność anaboliczna w zakresie syntezy białka – androgeny działają na OUN pozwalając znosić duże wysiłki fizyczne, przerost masy mięśniowej

• stymulacja wzrostu kostnego (do pewnego momentu)

• stymulacja erytropoetyny

• wpływ na gospodarkę lipidową – b. niekorzystne, ↑ LDL, ↓ HDL

• wpływ na gospodarkę węglowodanową – identycznie jak glikokortykoidy

• wpływ na gospodarkę mineralną – tak jak mineralokortykoidy

Zastosowanie:

• hipogonadyzm pierwotny ( z orientacją bywa różnie )

• zastosowanie anaboliczne

• obniżenie libido

• zastosowania substytucyjne i anaboliczne

Diagnostyka:

• stężenie testosteronu, androstendionu i DHEA

• zawartość 17-ketosteroidów (17-KS) w DZM metodą Zimmermanna

Patologia:

• hipogonadyzm

• hiperandrogenizm (u kobiet szczególnie niefajne – wirylizacja)