Ocena brak
ANDERS WŁADYSŁAW (1892-1970) - generał
Polski oficer, bojową karierę rozpoczął się w 1914 r., gdy jako porucznik dragonów armii rosyjskiej wyruszył na wojnę. Po utworzeniu I Korpusu Polskiego wstąpił do niego, a po kapitulacji korpusu przed Niemcami przybył do Polski. W wojnie polsko-bolszewickiej był dowódcą 15 Pułku Ułanów Poznańskich. W okresie międzywojennym ukończył Ecole Superieure de Guerre w Paryżu. W 1925 r. pełnił obowiązki komendanta Warszawy, a w latach 1926-28 szefa sztabu w Generalnym Inspektoracie Kawalerii. W czasie zamachu majowego w 1926 r. opowiedział się po stronie rządowej (był szefem sztabu gen.
Tadeusza Rozwadowskiego), ale nie zaszkodziło to jego karierze wojskowej. Piłsudski potrafił docenić prawość jego działania i umiejętności. W latach 1928-3 7 dowodził Wołyńską Brygadą Kawalerii i następnie Nowogródzką Brygadą Kawalerii, z którą wyruszył do walki przeciwko Niemcom. Od 12 do 28 września dowodził Grupą Operacyjną Kawalerii. 26 września na drodze kawale-rzystów Andersa wycofujących się na południe stanęły oddziały radzieckie, które po walkach wzięły do niewoli większość polskich żołnierzy. Ranny gen. Anders trafił do szpitala, a następnie był więziony we Lwowie i Moskwie. Zwolniony 4 sierpnia 1941 r. po zawarciu 30 lipca 1941 r. polsko-radzieckiego układu, tego samego dnia mianowany naczelnym dowódcą Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR. 18 sierpnia dotarł do Buzułuku i przystąpił do organizowania polskiej armii.
Z ogromną energią angażował się w poszukiwanie polskich oficerów, którzy we wrześniu 1939 r. dostali się do radzieckiej niewoli i znaleźli się w obozach w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku; sprawę tę powierzył rtm. Józefowi Czapskiemu. Wobec szykan ze strony władz radzieckich (np. w połowie marca, gdy Armia Polska liczyła bez mała 70 tys. żołnierzy, a wokół obozów wojskowych koczowało tysiące osób cywilnych, racje żywnościowe zmniejszono do 26 tys.) oraz nacisków, żeby nie czekając na uzbrojenie i przygotowanie całej armi i wysłać na front tylko jedną dywizję, Anders zdecydował ewakuować oddziały polskie do Persji (Iranu). Na takie rozwiązanie nalegał rząd brytyjski dążący do wzmocnienia własnych oddziałów na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej .
Projektu Andersa wycofani a całej Armii Polskiej z ZSRR ni e akceptował premier Władysław *Sikorski , godzący się jedynie na ewakuowanie tych żołnierzy, dla których brakowało żywności; uważał, że armia powinna pozostać w ZSRR, gdyż wkroczenie do Polski ze wschodu znacznych sił zbrojnych, podlegających rządowi w Londynie, miało być rozstrzygające dla powojennej przyszłości państwa. Po ewakuacji w marcu i sierpniu 1942 r. oddziałów do Persji . 12 września 1942 r. Anders objął stanowisko dowódcy Armii Polskiej na Wschodzie. Od 19 sierpnia 194 3 r. dowodził II Korpusem Polskim i w ślad za swoimi żołnierzami 25 stycznia 1944 r przybył do Włoch. Na odprawie 24 marca dowódca brytyjskiej 8 armii gen.
Oliver Leese zapytał Andersa, czy zdecyduje się atakować Monte *Cassino. We wspomnieniach Ander s napisał: „Wykonanie tego zadania, ze względu na rozgłos, jaki Mont e Cassino zyskało wówczas na świecie, mogłoby mieć duże znaczenie dla sprawy polskiej. Byłoby najlepszą odpowiedzią na propagandę sowiecką, która twierdziła, że Polacy nie chcą się bić z Niemcami... Po krótkim namyśle oświadczyłem, że podejmuję się tego zadania". Natarcia polskie zmusiły Niemców do wycofania się z Monte Cassino.
Dalszy szlak bojowy Andersa na czele II korpusu prowadził przez Ankonę, rzekę Cesano i Metauro, linię *Gotów i zakończył się zdobyciem Bolonii. Pod koniec wojny Anders pełnił obowiązki Naczelnego Wodza i generalnego inspektora Polskich Sił Zbrojnych w zastępstwie przebywającego w niewoli gen. Tadeusza *Komorowskiego („Bór"). Po wojnie pozostał w Wielkiej Brytanii, gdzie pełnił funkcje Naczelnego Wodza i generalnego inspektora Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Władze w Warszawie pozbawiły go obywatelstwa polskiego. 8 sierpnia 1954 r. razem z Tomaszem Arciszewskim i Edwardem Raczyńskim wszedł w skład tzw. Rady Trzech zastępującej Prezydenta RP. W dziesiątą rocznicę bitwy pod Monte Cassino został mianowany przez rząd emigracyjny generałem broni. Na emigracji wokół niego skupiła się społeczność wojskowa. Zmarł 12 maja 1970 r. i zgodnie z jego życzeniem został pochowany na polskim cmentarzu wojennym pod Monte Cassino.