Powieść tendencyjna (łac. tendentia – skłoność; tendere – kierować) to główna, obok noweli oraz tzw. sztuki z tezą, forma literacka, charakterystyczna dla wczesnego okresu pozytywizmu, obejmującego w Polsce lata 60. i 70. XIX wieku. Powieść tendencyjna miała przede wszystkim pełnić funkcje wychowawcze, dostarczając czytelnikom słusznych i właściwych, w przekonaniu autora, wzorców postaw i...
"Lalka" Bolesława Prusa - powieść o "straconych złudzeniach"
“Lalka", drukowana w “Kurierze Codziennym" w latach 1887-1889, wydana osobno w Warszawie w 1890 roku, była napisana pod wpływem rozczarowania Bolesława Prusa brakiem skuteczności programów i idei pozytywistycznych. Powieść przedstawiała...
Powieść otwartych perspektyw - "Przedwiośnie" Stefana Żeromskiego
Powieść Stefana Żeromskiego miała się stać obrazem Polski współczesnej, diagnozą zaniepokojenia polityczno-społeczną sytuacją odrodzonego państwa. Problematyka "Przedwiośnia" krystalizuje się wokół losów głównego bohatera...
W 1775 roku Ignacy Krasicki napisał pierwszą polską powieść literatury nowożytnej pod tytułem: „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki”. Był to utwór, w którym Krasicki skoncentrował trzy typy powieści: cechy utworu satyryczno-obyczajwego (I księga), cechy powieści przygodowo - awanturniczego (II...
Krasicki ukazuje w swej powieści wychowanie młodzieży w ówczesnych czasach, płytkość zainteresowań ówczesnej szlachty, jej ciemnotę, nieuctwo, samowolę i pieniactwo, a także pijaństwo, bezkrytyczną pogoń za zagranicznymi nowinkami, okrucieństwo wobec służby i lenistwo umysłowe. Wskazuje na...
− jak zwierciadło odbija rzeczywistość
− to co jest zawarte w niej musi być prawdopodobne
− powinna oddać prawdziwą atmosferę społeczeństwa
− oddziaływać na wyobraźnię
− może przekazywać uczucia
− aby była użyteczna powinna posiadać dwie strony: zewnętrzną odnosząca się do formy i...
Wykorzystywała różne gatunki prozatorskie. Artysta ma mieć cel społeczny, bez niego literatura jest pusta.
− cel społeczny
− odtwarzanie rzeczywistości z przynoszeniem wiedzy
− autor ma zaobserwować fakty, ocenić je i wyprowadzić wnioski zaradcze do nagannej sytuacji
Orzeszkowa: „Chłostać...
− główna bohaterka czerpie szczęście i radość na przekór wszystkich nieszczęść; w sposób heroiczny trwa w swoich założeniach − bohater tendencyjny − fabuła - 1 wątek − chronologia − utwór sugeruje jak postępować − sytuacja przedstawiona klarownie − wyraźne przedstawione co dobre a co złe (ukazanie dobrej podstawy ma tle całej sytuacji) − ...
Utwór przestrzegający przed wyrachowanym działaniem, które pozornie może przypominać realizację haseł pozytywistycznych.
“Konrad Wallenrod” jest poematem, który zapoczątkował w historii literatury okres, w którym:
problematyka narodowa i sprawy związane z walką o niepodległość wysunęły się na plan pierwszy,
literatura stała się narzędziem kształtowania uczuć patriotycznych i utrzymywania świadomości...
“Lalka", drukowana w “Kurierze Codziennym" w latach 1887-1889, wydana osobno w Warszawie w 1890 roku, była napisana pod wpływem rozczarowania Bolesława Prusa brakiem skuteczności programów i idei pozytywistycznych. Powieść przedstawiała bowiem bohatera, który we wzorowy sposób realizował założenia...
Pierwszą z nich , traktującą o odpowiedzialności za los innych jest utwór "Ludzie bezdomni" modernistycznego wówczas pisarza, Stefana Żeromskiego. Bohaterowi, doktorowi Judymowi żyć przyszło w czasach głębokiego podziału społeczeństwa pod względem finansowo - społecznym. Dzięki...
Żeromski przez całę życie twórcze wierzył w niepodległość Polski. Kiedy w końcu nadeszła, powitał ją z wiarą, że oto spełniły się nadzieje wielu pokoleń i jego własne o potędze i szczęściu tragicznie doświadczonego narodu. Dlatego po roku 1918, już od początków kształtowania się...
Żeromski napisał "Przedwiośnie" w roku 1924. Powieść ta jest wyrazem rozczarowania pisarza rozwojem sytuacji w Polsce po odzyskaniu niepodległości, a jednocześnie przestrogą przed zagrożeniami komunistycznej rewolucji. Odzyskanie niepodległości nie tylko nie zakończyło sporów o kształt...
Powieść "Dżuma" Alberta Camusa jest utworem, który można określić w wieloraki sposób: jest to zarówno powieść egzystencjalna związana z filozofią egzystencjalizmu, parabolą - przypowieścią, jak i kroniką wydarzeń dziejących się w Oranie od 16 kwietnia 194. roku do lutego następnego roku...
Powieść jest bardzo elastyczną formą literacką i brak jest oficjalnych reguł rządzących nią. Jest to naturalne dla tego gatunku, gdyż wykształcił się on dzięki zerwaniu z restrykcjami formalnymi organizującymi epos. Struktura, język, narracja czy wreszcie problematyka, od momentu powstania...
Powieść ukazuje nam rozgraniczenie polskiego społeczeństwa na bogatych i biednych, lepszych i gorszych. Ta granica to jeszcze spuścizna feudalizmu, trzymającego się dobrze w polskich realiach. To rozgraniczenie mentalności, sposobu życia i zapatrywania się na sens własnej...
Powstanie powieści poetyckiej wiąże się z nazwiskami Waltera Scotta i Bayrona, którzy tworzyli epickie poematy wierszowane odmienne od znanych dotychczas gatunków epickich i częstokroć określane, zwłaszcza przez Bayrona, jako powieści (Narzeczona z Abydos, Powieść turecka, Korsarz., Lara). Sama nazwa...
"Lalka" jest niewątpliwie powieścią o straconych złudzeniach. Tracą je wszystkie pierwszoplanowe postacie, rozsypuje się ich system wartości i wszystko w co wierzyli.
Wokulski traci złudzenia co do idealistycznej miłości. Odkrywa, że rzeczywistość diametralnie różni się od tego, co poeci...
"Dżuma" ma wiele interpretacji, wiele osób analizowało znaczenia ukryte za symbolicznymi obrazami, z których złożona jest powieść. Jedno ze znaczeń to rzeczywista choroba, która wydarzyła się w Oranie, albo w innym mieście lub jeszcze może się zdarzyć, "bo bakcyl dżumy nigdy nie umiera". Ponieważ...
Powieść Krzyżacy miała – według zamiarów pisarza – ukoronować jubileusz 25-lecia jego twórczości, przewidziany w rzeczywistości na nieco późniejszy termin niż wynikało to z daty debiutu, a więc na rok 1900. Pisanie zajęło Sienkiewiczowi stosunkowo dużo czasu – od stycznia 1896 do 10 marca 1900 r...