-
Ocena brak
AKSJOLOGIA
(gr. axios mający wartość, wartościowy, logos rozum, teoria, nauka), Teoria wartości lub wartościowania; zajmuje się badaniem natury wartości, kryteriów wartości, jej rodzajów i hierarchii oraz natury i sposobu poznawania wartości, tj. wartościowania. A. zajmuje się przede wszystkim wartościami...
-
Ocena brak
AKSJOLOGIA w WYCHOWANIU
Teoria przyjmująca wartość jako zasadniczy czynnik w procesie wychowania ; z pedagogiką normatywną łączy ją problem ideału.Tzw. „szkoła stara" (I.F. Herbart i herbartyści) w procesie wychowawczym na pierwsze miejsce wysunęła wartości rzeczowe, „szkoła nowa" (J. Dewey) natomiast wartości...
-
Ocena brak
AKSJOMAT
(gr. axioma godność, postanowienie, wartości), Ogólnie — założenie, czyli bazowe zdanie nie dowodzone w jakiejś nauce, a zwłaszcza w teorii dedukcyjnej.
1. Terminu a. nie używano w ciągu wieków jednoznacznie. Arystoteles i staroż. matematycy rozumieli go najczęściej jako ogólne założenie...
-
Ocena brak
AKOMPANIAMENT
(wł. accompagnamento), Towarzyszenie instrumentalne, niekiedy wokalne, zarówno do śpiewu jedno- i wielogłosowego, jak i do melodii wykonywanej na instrumencie.
Formę najprostszą przedstawia taki a., w którym nie występuje odrębna partia towarzysząca, a czynność akompaniowania ogranicza się do...
-
Ocena brak
AKOSMIZM
(gr. a przeczenie, kosmos świat, negacja świata, zaprzeczenie istnienia realnego świata), Immaterializm, pogląd w filozofii, wg którego świat nie posiada istnienia rzeczywistego, lecz jest tylko złudzeniem poznawczym albo atrybutem Boga. Bytem rzeczywistym jest tylko Bóg i on wszystko obejmuje; a. jest...
-
Ocena brak
AKMEIZM, adamizm, klaryzm
(gr. akme szczyt), Kierunek w literaturze ros. 1912-22 wywodzący się z symbolizmu ros.; reprezentowali go: N.S. Gumilow, A.A. Achmatowa, M.A. Kuz-min, S.M. Gorodiecki, W.I. Iwanow, O.E. Mandelsztam. Tworzyli oni tzw. cech poetów oraz uczestniczyli w pracach Tow. miłośników artystycznego słowa założonego 1909...
-
Ocena brak
AKOLITA
(gr. akoluthos towarzyszący, sługa) Mężczyzna (kandydat na kapłana, diakona lub świecki) pomagający diakonowi lub kapłanowi w posłudze sprawowania eucharystii w Kościele rzym., na mocy urzędu akolitatu (jako drugiego w kolejności po urzędzie —> lektora).
Do funkcji a. należy rozdzielanie komunii św...
-
Ocena brak
AKOMODACJA
(łac. accommodatio przystosowanie, przyzwyczajenie), Funkcjonalne przystosowywanie się podmiotu do środowiska; jeden z etapów procesu-adaptacji i jej element konstytutywny, różny od—asymilacji; występuje jako a. biologiczna — przystosowywanie się organizmu żywego do środowiska (biotycznego), a...
-
Ocena brak
AKOMODACYJNY SPÓR
Spór o metody pracy mis. w krajach o rozwiniętej kulturze rodzimej między zwolennikami zaszczepiania chrześcijaństwa na gruncie miejscowych pojęć i obyczajów a stronnikami wprowadzania religii chrzęść, w jej eur. szacie.
Pionierami metody akomodacji chrześcijaństwa do kultury nawracanych ludów byli w...
-
Ocena brak
AKLAMACJE LITURGICZNE
Krótkie formuły - okrzyki, którymi zgromadzenie liturg. wielbi Boga lub potwierdza jakąś czynność albo modlitwę liturg. celebransa. Do najczęściej używanych a. 1. należą: adiuva, alleluja, amen, dignum et iustum est, eleison, miserere, exaudi, féliciter, sanctus, hosanna, mara-natha, w średniowieczu...