Actiones arbitrarie

Były to skargi w których między intentio i condemnatio formułki znajdowało się dodatkowe upoważnienie dla sędziego aby przed wydaniem wyroku wezwał pozwanego do spełnienia żądania powoda. Nieusłuchanie tego wezwania powodowało zasądzenie na wartość przedmiotu sporu oszacowaną przez powoda pod...

Sposoby umorzenia zobowiązań

Prawo cywilne:

a/. najprościej było wykonać zobowiązanie,

b/. wierzyciel mógł także zwolnić dłużnika z jego wykonania (przez stypulację lub wpis do ksiąg przychodu nigdy nie otrzymanego)

c/. mogła zajść nowacja (novatio) czyli odnowienie polegające na zastąpieniu dotychczasowego...

Odpowiedzialność dłużnika za przypadek

Dłużnik odpowiadał za przypadek (casus), którego "żadna ludzka przezorność nie jest w stanie przewidzieć" z wyjątkiem działania siły wyższej (vis maior). Odpowiedzialność ta powstawała czasami z mocy prawa lub z kontraktu. Na mocy prawa dotyczyła ona: osoby biorącej cudzą rzecz do...

Skargi in rem, in personam - pojęcie, znaczenie, różnice

Actiones in rem były to skargi z każdego prawa bezwzględnego czyli takiego w którym powództwo skierowane było przeciw komukolwiek, kto naruszył dane prawo właściciela (skuteczne erga omnes). W intentio formułki nie było nazwiska pozwanego, tylko powoda. Prototypem tych powództw były skargi z prawa...

Skarga pauliańska (działanie na szkodę wierzycieli)

Skarga pauliańska (actio Pauliana) powstała w czasach justyniańskich. Dotyczyła działania na szkodę wierzycieli przez dłużnika, który specjalnie umniejszał swój majątek aby wierzyciele nie mogli wyegzekwować swoich należności. Skarga ta miła zastosowanie wobec osób które odniosły korzyści na...

Pojęcie i rodzaje zobowiązań

Zobowiązanie (obligatio) to stosunek prawny między wierzycielem (creditor), który ma prawo żądać od drugiej strony, dłużnika (debitor) określonego świadczenia, zaś ten drugi ma obowiązek to świadczenie spełnić. Stosunek ten powodował powstanie prawa wierzyciela do zwrotu czyli wierzytelności...

Użytkowanie - treść, charakter prawny

Użytkowanie (ususfructus) była to służebność osobista, polegająca na prawie używania (uti) cudzej rzecz i pobierania pożytków (frui), przy równoczesnym obowiązku zachowania jej substancji. Można było odstąpić komuś za wynagrodzeniem prawo jej wykonywania, lecz nie można było jej...

Rozwój historyczny pojęcia osoby prawnej

Sama osobę prawną stworzono w średniowieczu na podstawie spostrzeżeń iż Rzymianie uznawali nie tylko osoby fizyczne za podmioty praw o obowiązków. Za osoby prawne praw prywatnego uważano:

a/. gminy (municipia, civitates) - w formie gminy zorganizowane były miasta na prawie rzymskim i latyńskim. Na...

Najem a dzierżenie

Różnica między najemcą a dzierżycielem jest prosta. Najemca płacił czynsz i utrzymywał rzecz, nie chcąc zatrzymać jej dla siebie, stawał się jednak właścicielem pożytków. Dzierżyciel posiadał rzecz fizycznie, lecz nie chciał zatrzymać ani jej ani pożytków.