-
Ocena brak
FICHTE
Fichte był pierwszym w szeregu idealistycznych filozofów XIX w.: on to dokonał zwrotu od krytycyzmu Kaniowskiego do idealistycznej spekulacji. Zbudował metafizykę opierając ją na pojęciu jaźni i dając idealizmowi postać specjalnie etyczną.
POPRZEDNICY. Głównym poprzednikiem Fichtego był Kant. Fichte...
-
Ocena brak
RADYKALIZM FILOZOFICZNY
Anglia, która od dawna była krajem empiryzmu, pozostała nim w XIX wieku, daleka od spekulacji metafizycznych kontynentu. Po okresie powodzeń szkoły szkockiej teraz właśnie przeżyła nowy rozkwit empiryzmu i jednocześnie - dalszy rozwój utylitaryzmu. Prądy te wystąpiły teraz ze szczególnym naciskiem na...
-
Ocena brak
CZWARTY OKRES FILOZOFII NOWOŻYTNEJ (NOWY OKRES SYSTEMÓW. POCZĄTEK XIX WIEKU)
1. odnowienie spekulacji metafizycznych. XIX wiek zastał w różnych krajach różne kierunki filozoficzne: w Anglii filozofię zdrowego rozsądku Reida, we Francji sensualizm Condillaca, w Niemczech krytycyzm Kanta. Ale wszędzie zapoczątkował kierunki inne, po części nowe, po części będące powrotem do...
-
Ocena brak
ZESTAWIENIA, ZAGADNIENIA FILOZOFII XVIII WIEKU
Zagadnienia metafizyczne przeszły teraz na ogół w epistemologiczne; pytano rzadziej, jaka jest natura bytu, a częściej, jak my tworzymy nasze o nim wyobrażenia. (Jednakże, przynajmniej na drugim planie, pozostały zagadnienia metafizyczne u Berkeleya, u Wolffa, u innych jeszcze). Tak samo zagadnienia...
-
Ocena brak
OŚWIECENIE I KANTYZM W POLSCE
1. oświecenie. 1. W pierwszej połowie XVIII w. stan filozofii w Polsce nie uległ zmianie w stosunku do XVII w.; była nadal uprawiana w klasztornych kolegiach, a pojmowana w anachroniczny, scholastyczny sposób. Nawet poziom jej obniżył się jeszcze: scholastyka, która koło 1600 r., w okresie...
-
Ocena brak
KONIEC STULECIA: FILOZOFIA KRYTYCZNA W NIEMCZECH. WOLFF I FILOZOFIA XVIII WIEKU W NIEMCZECH
Filozofia Oświecenia uzyskała w Niemczech odrębną postać: stanęła na stanowisku nie empiryzmu, lecz racjonalizmu. Była dziełem Wolffa i jego szkoły. Ten niemiecki racjonalizm odbiegł znacznie od tego, który w poprzednim stuleciu panował w krajach romańskich. Przez swą dogmatyczność i...
-
Ocena brak
REID I SZKOŁA SZKOCKA
Anglia, która wyhodowała empiryzm, idealizm i sceptycyzm (dzięki Locke'owi, Hume'owi, Berkeleyowi i innym), zapoczątkowała również reakcję przeciw tym stanowiskom. Reakcja ta wystąpiła w imię zdrowego rozsądku i dlatego znana jest pod nazwą „filozofii zdrowego rozsądku". Była głoszona przez szkockich...
-
Ocena brak
HELYETIUS I ETYKA OŚWIECENIA
Wiek XVIII interesował się specjalnie człowiekiem, zwłaszcza interesował się nim praktycznie, chcąc ulepszyć jego życie. Ulepszenie zaś rozumiał jako uczynienie życia przyjemniejszym. Najbardziej jaskrawy wyraz dał temu Helvetius. Wyszedł z podobnych założeń jak Wolter, La Mettrie, Condillac...
-
Ocena brak
D'ALEMBERT I POZYTYWIZM
W XVIII wieku znalazła się również grupa uczonych, która zajęła stanowisko największej ostrożności i ograniczyła zakres naukowych dochodzeń, byle osiągnąć w nich zupełną pewność. Fakty były dla nich jedynym przedmiotem nauki i filozofii. Stanowisko to, któremu XIX w. dał nazwę pozytywizmu...
-
Ocena brak
CONDILLAC I SENSUALIZM
Inna grupa filozofów francuskiego Oświecenia ograniczyła się do analizy psychologicznej umysłu, doszła zaś w niej do krańcowego sensualizmu. Inicjatorem tego kierunku był Condillac.
ŻYCIE. Etienne Bonnot de Condillac (1715-1780) pochodził z południowej Francji, z urzędniczej, szlacheckiej rodziny...