-
Ocena brak
APOLLIŃSKI
APOLLIŃSKI (od imienia greckiego boga Apollina) ang. Apollinian/Apollonian; fr. apollinien I apollonien; nm. apollinisch
estet. Przymiotnik mający określać jeden z dwóch głównych nurtów kultury greckiej: zintelektualizowany i obiektywny, pełen ładu, harmonijny — w przeciwstawieniu do vs^...
-
Ocena brak
ARCHE
ARCHE = zaczęcie czegoś, początek; (pierwsza) zasada, element; suma, rekapitulacja, całość) łc. principium
metaf. Pojęciowy relikt tradycji mitologicznej występujący w początkach filozofii greckiej, głównie u jońskich filozofów przyrody, mający oznaczać pierwotnie praźródło, prapodstawę...
-
Ocena brak
APOLOGETYKA
APOLOGETYKA (nłc. , -ae = pismo obronne, nauka obronna, od gr. apologetikos - obrończy) ang. apologetics; fr. l'apologetique; nm. Apologetik
Dawniej: dział teologii, mający na celu wykazanie wiarygodności Objawienia i obronę wiary chrześcijańskiej, a następnie — synonimiczne określenie -^...
-
Ocena brak
APERCEPCJA
APERCEPCJA (nłc. z łc. ad = do + perceptio = spostrzeżenie) ang. apperception; fr. aperception; nm. Apperzeption
1. Akt świadomości różnie określany (termin ten występuje już u R. Descartes'a). U G.W. Leibniza: refleksyjne (wyraźne) poznanie wewnętrznego stanu monady (duszy), czyli...
-
Ocena brak
ARCHETYP
ARCHETYP (gr. archetypon> = pierwowzór, prawzór) nłc. archetypus; ang. archetyp; fr. archetype; nm. Archetyp, Archetypus, Urbild
Najwyższy wzór, którego jedynie odbiciami są przedmioty znane z doświadczenia; np. w platonizmie archetypami rzeczy materialnych są idee (la).
U C. G. Junga:...
-
Ocena brak
APOREMAT
APOREMAT (gr. , -atos = kwestia sporna, trudne zagadnienie, zagadka) ang. aporema; fr. aporeme; nm. Aporema
Kwestia sporna, dopuszczająca dwa przeciwne sobie rozstrzygnięcia.
W dialektyce Arystotelesa: zarzut postawiony dialektycznemu wnioskowaniu (—> dialektyka /3/) — epicheirema; dowodzenie...
-
Ocena brak
ANTYŚWIAT
ANTYŚWIAT (gr. antt = przeciw H—> 'świat') ang. antiword; nm. Antiwelt Hipotetyczna rzeczywistość utworzona z -^ antymaterii, o strukturze analogicznej do struktury Wszechświata. Według współczesnych teorii kosmologicznych na samym początku istnienia świata powinny były istnieć, zgodnie z...
-
Ocena brak
ANTYTEZA
ANTYTEZA (gr. = przeciwstawienie zdań) ang. antithesis; fr. antithese; nm. Antithese, Gegensatz
Twierdzenie przeciwstawne danej tezie, tzn. określonemu twierdzeniu dotyczącemu istoty jakiegoś zagadnienia czy rozumowania.
W dialektyce transcendentalnej I. Kanta — twierdzenie przeciwstawne...
-
Ocena brak
APATIA
APATIA (gr. = niewrażliwość, niezdolność do doznawania cierpienia; niewzruszoność, wolność od wzruszeń; brak cierpienia, niedoznawanie cierpienia) ang. apaihy; fr. apathie; nm. Apathie
W starożytnej etyce greckiej: stan wewnętrznego opanowania i równowagi ducha (—> ataraksja), osiągany...
-
Ocena brak
APEIRON
APEIRON (gr. apeirom = to, co bezkresne, nieskończone, nieskończoność)
W nauce Anaksymandra z Miletu — nazwa zasady, z której powstały wszystkie rzeczy spostrzegane zmysłowo. Apeiron — to coś nieokreślonego i zarazem bezkresnego, a zatem nie podpadającego pod zmysły; przeciwstawne jest ono temu, co...