Animalistyczne przedstawienie, animalistyka

Wmalarstwie, rzeźbie i grafice przedstawienie zwierzątlub scen ze zwierzętami; artysta specjalizujący się wtej tematyce zw. jest animalistą. P.a., znane od paleolitu,występowało często w sztuce staroż. i w sztukachWschodu.

Wyobrażenia zwierząt, spotykane wśredniowieczu w rzeźbie arch. i iluminacjach...

Antependium, antepedium, frontale

Zasłona lubzakrycie podstawy stałego ołtarza chrzęść; niektórewczesne a. obiegały mensę ołtarza ze wszystkichstron; od XI w. zakrywały jedynie przednią część;wykonywane ze złota i srebra, często zdobione szlachetnymikamieniami i filigranem, z tkanin haftowanych,drewna malowanego lub...

Anioły

Istoty duchowe, zajmujące w hierarchii bytówmiejsce pomiędzy Bogiem a ludźmi; wyobrażeniaa. są inspirowane tekstami bibl. i apokryficznymi.

Teolodzy podzielili a. na dziewięć chórów, z którychw sztuce chrzęść, najczęściej wyobrażano serafinów,cherubinów i trony, archaniołów i anioły. Serafinówi...

Antyfonarz

Księga liturg. zawierająca początkowoteksty mszy śpiewane przez chór (a. mszalny) orazteksty i zapisy nutowe psalmów, antyfon i responsariów,oficjum godzin kanonicznych, a od XII w. modlitwyprzeznaczone na nabożeństwa z wyjątkiemmszy, dla której wyodrębniony został —> graduał;często bogato zdobiony.(od...

Anthemion

Staroż. ornament, składający się najczęściejz uszeregowanych na przemian elementówstylizowanej palmety i in. motywu rośl.; występuje warchitekturze i ceramice greckiej,(gr. anthemion 'kwiatek')

Anta

W architekturze staroż. zakończenie wysuniętych, w kształcie czworokątnego pilastra, bocznych ścian —> naosu, tworzących pronaos. Termin in antis, stosowany do pronaosu lub świątyni (aedes in antis, templum in antis), oznacza typ budowli posiadającej w pronaosie dwie kolumny lub kariatydy ustawione...

Antologion

Księga zawierająca zbiór ważniejszychtekstów wybranych z różnych ksiąg liturg., służącajako —> brewiarz w kościołach obrządku bizant. złączonychunią z kościołem rzymskokatolickim.<gr->.

Antaba

Metal, uchwyt, w formie obręczy bądź pałąka ruchomego lub stałego, stosowany jako uchwyty skrzyń, sepetów, kufrów, umieszczany na drzwiach, bramach, furtkach;ozdobne a. miały zwykle kształt głowy lwa z obręcząw paszczy; ruchome a. służyły często jako kołatki.

A.znano od okresu cesarstwa rzym.;...

Antresola

Niskie pomieszczenie mieszkalne jednolubkilkuizbowe, wydzielone w górze z przestrzeniprzyziemia (parteru), rzadziej piętra, nie stanowiącejednak kondygnacji budynku.

A., jako odmianę —> mezzanina,zaczęto stosować w pałacach renesansowych,(franc. entresol).