Naszyjnik

Ozdoba na szyję noszona przez kobiety,niekiedy, zwł. u ludów prymitywnych, także mężczyzn; n. były używane we wszystkich kulturach i środowiskachetnicznych.

W epoce kam. noszono n. zmuszli i kłów zwierzęcych (używane do dziś przezludy prymitywne), a pod koniec tej epoki - z paciorkówmiedzianych. W...

Naturalizm

1) w sztukach piast, postawa bardzowiernego naśladowania rzeczywistości;

2) kierunekw literaturze 2 poł. XIX w., którego twórcą i gł. teoretykiembył Emil Zola.

Charakteryzowała ten nurt rzetelnaobserwacja i dokumentaryzm, przy ograniczeniufikcji lit., położenie akcentu na problemach społ.i prostota...

Naos

Gł. część staroż. świątyni gr. mieszcząca posągbóstwa. W dużych świątyniach n. bywał przedzielonyna trzy nawy (środk. szersza), poprzedzałgo zazwyczaj portyk, z w. pronaosem, którego boczneściany stanowiły przedłużenie bocznych murów n. zakończonych —> antami;

od strony tylnej n. znajdowałsię...

Naumachia

1) w staroż. Rzymie widowisko przedstawiającebitwę morską, dawane w amfiteatrach mającychurządzenia do zalania areny wodą; urządzanoje też na jeziorach w G. Albańskich w pobliżu Rzymu;

2) specjalna, zbliżona kształtem do amfiteatru,budowla przeznaczona do tego rodzaju widowisk, wktórej zamiast areny...

Naramienniki

1) skórzana lub metal, ochrona ramieniaużywana przez wojska staroż.;

2) część płytowejzbroi rycerskiej, osłaniająca ramiona;

3) w XVIII w.sukienne n. naszywane na ramiona munduru i przypinaneguzikiem; w Polsce wprowadzone za AugustaII; zob. też epolety;

4) staropol. nazwa ozdobnychbransolet noszonych na...

Nargil, czilim, szisza, huka

W Turkmenii zw. kalian,rozpowszechniony na Bliskim Wschodzie przyrząddo palenia tytoniu, w którym dym oczyszcza sięprzechodząc przez wodę w baniastym zbiorniku zesmukłą szyjką i długą rurką z ustnikiem (czubuk).

Pierwotnie wykonywany z orzecha kokosowego, potemze szkła lub metalu. Zbiornik i ustnik...

Narteks, pronaos

Kryty przedsionek w bazylikachwczesnochrześc, bizant. i wczesnośredniow., w formieprostokątnej lub owalnej przybudówki, poprzedzającejwejście do nawy.

Wnętrze n. dzieliło się czasemna dwie części: zewn. -exonarthex (właściwyprzedsionek) oraz wewn. - esonarthex, przeznaczonądla katechumenów. W...

Narzut

Technika wykonywania rzeźby przez narzucanie na uprzednio przygotowaną —> armaturę masy piast., np. betonu, która się odpowiednio modeluje.

Mycka

Płaska, okrągła czapeczka sukienna przylegającado głowy, noszona w XVI i XVII w. przezdoktorów, duchowieństwo, ludzi starszych, Zob. teżjarmułka, krymka, piuska.