-
Ocena brak
ONTOLOGIZM
ONTOLOGIZM (nłc. (1)) ang. ontologism; fr. ontologisme; nm. Ontolo-gismus
Nazwa utworzona przez V. Giobertiego na określenie jego własnej doktryny, której przedmiotem jest obiektywna, absolutna i wieczna rzeczywistość myśli, odnoszona wprost do Boga (zob. niżej /I/).
Doktryna V. Giobertiego...
-
Ocena brak
OPATRZNOŚĆ
OPATRZNOŚĆ gr. prónoia (u stoików); łc. providentia; ang. providence; fr. providence; nm. Yorsehung
I. W tradycji neoplatońskiej (już u Chalcydiusza): pierwsza po Bogu —> hipostaza (1), która pojawia się w hierarchii bytów w wyniku zchrystianizowania np. greckiego —> nous (1), neoplatońskiej —>...
-
Ocena brak
OKULTYZM
OKULTYZM (łc. occultus = zakryty, tajemny) nłc. occultismus; ang. occuliism; fr. occultisme; mn. Okkultismus
Wiara w istnienie tajemnych sił materialnych lub duchowych, niedostępnych normalnemu poznaniu, oraz ogół związanych z nią praktyk magicznych. Przedmiotem zainteresowań okultystycznych mogą...
-
Ocena brak
OKOLICZNOŚCI
OKOLICZNOŚCI łc. circumstantiae; ang. circumstances; fr. circonstances; nm. Umstande
et. Zbiór składników -^ czynu (1) ocenianego pod względem moralnym i prawnym, których wyróżnienie uzyskuje się odpowiadając na następujące pytania: kto? co? gdzie? za pomocą czego lub przy czyjej pomocy? dlaczego? w...
-
Ocena brak
OGÓLNOŚĆ (powszechność)
OGÓLNOŚĆ (powszechność) nłc. generalitas, ~ universalitas; ang. generality; fr. generalite; nm. Allgemeinheit
1. t. pozn. W przeciwstawieniu do szczegółowości, jednostkowości — funkcja ujęć intelektualnych takich jak -^ pojęcie (1) czy -^ idea (IIAb) ogólna (-^ gatunek /I, 2/, urodzaj /I...
-
Ocena brak
ODPOWIEDZIALNOŚĆ
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ang. responsibility, liability (2); fr. responsabilite; nm. Yerant-wortung, Yerantwortlichkeit
1. et. Odpowiedzialność moralna — relacja działającego podmiotu do jego czynów świadomych (-> poczytalność) i wolnych, polegająca na tym, że —> dobro (3A) lub zło zawarte w treści...
-
Ocena brak
OGRANICZENIE
OGRANICZENIE łc. łerminatio; nłc. limitatio (1); ang. limitation; fr. limitation; nm. Limitation, Beschrdnkung
metaf. W tradycji arystotelesowsko--tomistycznej: limitacja (limitatio) — zrelatywizowanie —> aktu (1) do ograniczającej go —> możności (Ab) {-^ akt i możność), decydujące o jego...
-
Ocena brak
ODRĘBNOŚĆ
ODRĘBNOŚĆ nłc. particularitas; ang. particularity; fr. particularite; rmi. Besonderheit
metaf. Oddzielenie konkretnego —> bytu jako jedności od innych bytów. Wszystko, co jest bytem, jest nie tylko niepodzielone w sobie na byt i —> niebyt (lA) absolutnie wzięty (aspekt ^jedności /la/), ale również jest...
-
Ocena brak
OCZYWISTOŚĆ
OCZYWISTOŚĆ gr. enargeia; łc. evidentia; ang. evidence; fr. evidence; nm. Evidenz
1. t. pozn.
A) W nurtach arystotelizują-cych (najwyraźniej u Awicenny i u J. Maritaina): właściwość przysługująca pierwszym zasadom bytu i myślenia (tożsamości, /nie-/sprzeczności, wyłączonego środka...
-
Ocena brak
OKAZJA
OKAZJA (łc. = sposobność, właściwa pora, okoliczność) gr. kairós; ang. occasion; fr. occasion; nm. Gelegenheit, Veranlassung
Przemijająca, najczęściej przypadkowa, niezależna od działającego podmiotu okoliczność, która pobudza go do określonego działania i je ułatwia (—> kairós Ul)...