SYNONIMY

SYNONIMY <gr. <ta synónyma> = wyrazy o różnej postaci, a pokrewnym znaczeniu; rzeczy mające wspólną nazwę i definicję (Arystoteles)) łc. synonyma; nłc. univoca; ang. synonyms; fr. synonymes; nm. Synonyme

U Arystotelesa {Kałeg., 1 a 6): w od­różnieniu od —> homonimów (1) i —> paro-nimów (1) —...

SYMULACJA

SYMULACJA (łc. simulatio = udawanie) ang. simulation; fr. simulation; nm. Simulation

metod. Naśladowanie zachowania się ja­kiegoś przedmiotu lub przebiegu jakiegoś procesu, za pomocą innego przedmiotu lub procesu, np. zjawisk elektrycznych za po­mocą zjawisk gazowych. Przedmiot naśla­dowany zwie się...

SYNTAKTYKA

SYNTAKTYKA (gr. syntaktikós = układa­jący, porządkujący) ang. syntactics; fr. la syntactique; nm. Syntaktik

Jeden z działów —> semiotyki (obok -^ semantyki /2/ i ^pragmatyki), zajmujący się badaniem relacji między znakami nale­żącymi do jakiegoś języka, a w szczegól­ności do —> języka...

SYNECHIZM

SYNECHIZM (gr. syneches = ciągły, spój­ny, ścisły) ang. synechism, synechistic philosophy; fr. synechisme; nm. Synechismus

Termin Ch. S. Peirce'a określający jego własną doktrynę epistemologiczną, we­dług której idea ciągłości ma podstawowe znaczenie w filozofii, w szczególności w kształtowaniu...

SYMPATIA

SYMPATIA (gr. = współodczuwanie; odpowiadające sobie cechy, po­krewieństwo; współdźwięczność) łc. sympathia; nłc. compassio; ang. sympaihy; fr. sympathie; nm. Sympathie, Mitgefahl

W dawnej filozofii przyrody: wewnę­trzny związek między wszystkimi skład­nikami świata, wyjaśniany jako wynik...

SUMIENIE

SUMIENIE gr. syneidesis; łc. conscientia; ang. conscience; fr. conscience morale; nm. Gewissen

et. Zdolność wydawania sądów doty­czących wartości moralnej czynów ludz­kich, a zwłaszcza własnego postępowania podmiotu (—> zmysł moralny). Także: sam akt —> rozumu praktycznego, spontanicz­ny i...

SYMBOL

SYMBOL (gr. <symbolon> = znak umow­ny) nłc. symbolum; ang. symbol; fr. symbole; nm. Symbol

1. ^ Znak (1) umowny, utworzony sztu­cznie na oznaczenie określonego przedmio­tu; oznacza zwłaszcza wyrażenia języka ja­ko znaki typu konwencjonalnego.

a) log. Symbol funkcyjny — wy­rażenie proste języka, które...

SUPEREGO (nadjaźń)

SUPEREGO (nadjaźń) (te. super = ponad + ego — ja) ang. superego; fr. sur-moi, surmoi; nm. ilber-Ich

W psychoanalizie — jedna z warstw psy­chiki ludzkiej (obok -^ ego i -> id), będąca instancją moralną ukształtowaną poprzez wzory i normy moralne przejęte w okresie dzieciństwa, głównie od rodziców...

SYMBOLIKA

SYMBOLIKA (gr. symbolikós = symboli­czny, obrazowy) ang. symbolics; fr. la symbolique; nm. Symbolik

Układ —> symboli stosowany w ja­kiejś nauce, teorii, dziele literackim itp., np. symbolika logiczna (notation); zbiór lub zestaw symboli obecny w jakiejś kul­turze.

Treść tego, co reprezentuje...