Fragment Muratoriego

Prawdopodobnie najstarszy wykaz ksiąg Nowego Testamentu; nazwa pochodzi od nazwiska księdza, bibliotekarza i archiwisty, księdza Ludwika Antoniego Muratoriego (1672-1750), który w Bibliotece Ambrozjańskiej w Mediolanie odkrył go i opublikował w roku 1740.

Ten złożony z 85 linijek łaciński rękopis jest...

Fundamentalizm

(łac. “podstawa, fundament”). Kierunek w protestantyzmie XX wieku, szczególnie w Stanach Zjednoczonych, który ogólnie rzecz biorąc, broni takich podstawowych prawd wiary, jak bóstwo Chrystusa i Jego cielesne zmartwychwstanie, ale Pismo Święte interpretuje marginalizując historyczne uwarunkowania jego...

Galukanizm

(łac. “Gallus = Gal, Francuz”). Długo trwający prąd we Francji, którego odpowiedniki ist-niały także w innych krajach, mający na celu znaczne uniezależnienie się od papiestwa. Klasycznie został wyrażony w “Czterech artykułach gallikańskich”,

a. zostały one ułożone przez biskupa Meaux, Jakuba...

Gatunek literacki

Szczególny styl albo forma zewnętrzna utworu pisanego. Może on być krótki (np. psalm lamentacyjny albo przypowieść w obrębie Ewangelii) lub dłuższy (np. Ewangelia bądź homilia jakiegoś Ojca Kościoła). Gatunek literacki trzeba interpretować odpowiednio do ogólnych zasad rządzących tym sposobem...

Gloria

(łac. “chwała”). Bardzo stary hymn, którego natchnieniem stały się słowa śpiewane przez aniołów podczas narodzin Chrystusa (Łk 2, 14). W Mszy łacińskiej recytuje się go albo śpiewa w niedziele (oprócz Adwentu i Wielkiego Postu), w uroczystości i święta. W Kościele wschodnim odmawia się go podczas...

Glosolalia

(gr. “mówienie językami”). Przerywane i niezrozumiałe wydawanie głosu przez człowieka, który w ten sposób został obdarowany przez Ducha Świętego podczas oddawania czci Bogu i podczas modlitw błagalnych (1 Kor 12, 10.28.30; 13,1.8; 14, 1-40; zob. Rz 8, 26).

Człowiek obdarzony darem proroctwa, charyzmatem...

Forum internum

(łac. “obszar wewnętrzny”). Obraz zaczerpnięty z miast rzymskich, gdzie forum funk-cjonowało nie tylko jako centrum życia politycznego i handlu, ale również religii i sprawiedliwości. W odniesieniu do naszego życia wewnętrznego oznacza zakres indywidualnego sumienia człowieka, do któ-rego tylko Bóg ma...

Filokalia

(gr. “umiłowanie piękna”).

1. Antologia tekstów z pism Orygenesa (ok. 185 - ok. 254) sporządzona przez św. Bazylego Wiel-kiego (ok. 330-379) i św. Grzegorza z Nazjanzu (329-389).

2. Ten sam tytuł wybrano dla antologii wypowiedzi na temat ascezy, życia samotnego i modlitwy serca zwanej hezychazmem; teksty...

Fenomenologia

(gr. “nauka o zjawiskach”). Studium nad fenomenami, czyli zjawiskami, w przeciwień-stwie do noumena (gr. “rzeczy pojęte umysłem”), czyli do rzeczy takich, jakie są same w sobie, a nie takich, jakie nam się jawią.

Po Immanuelu Kancie (1724-1804), który wprowadził ostre rozróżnienie mię-dzy światem...