SPUŚCIZNA PO KONSTANTYNIE

Konstantyn, który na' swoją korzyść odbudował jedność cesarstwa i odzyskał niepodzielną władzę cesarską, uznał, że po nim nikt nie potrafi jej utrzymać. Stworzył więc system, może wzorowany na tetrarchii, ale o charakterze wyraźnie dynastycznym. Dziedzictwo cesarskie zamierzał przekazać...

SPRAWA OŁTARZA BOGINI ZWYCIĘSTWA

Gracjan, który po śmierci Walentyniana jeszcze jako młodzieniaszek rządził Zachodem pod opieką swego stryja Walensa, starał się z początku kontynuować politykę równowagi i oficjalnej neutralności, jaką prowadził jego ojciec. Z czasem jednak zaczął się osobiście interesować zagadnieniami...

JULIAN APOSTATA

Kiedy po śmierci Konstancjusza władza przeszła w ręce Juliana, któremu wiekowa tradycja chrześcijańska nadała uwłaczający przydomek Apostaty (Odstępca), poganizm uzyskał podstawy, aby wierzyć, że nadeszła godzina odwetu. Nadzieje te szybko się rozwiały: Julian zginął w czasie wyprawy na...

DECJUSZ I WALERIAN

Radykalne zmiany zaszły, gdy do władzy doszedł Decjusz, obwołany cesarzem przez armię naddunajską. Zaniepokojony postępami chrześcijaństwa wewnątrz kraju, a naporem barbarzyńców na jego granicach, dojrzał w tym podwójne i groźne niebezpieczeństwo dla cesarstwa. Chcąc zapobiec zagrożeniu...

KOŚCIÓŁ POGAŃSKI

Nie powrócimy już tutaj do pobieżnie omówionej wyżej krytyki, z jaką występuje Julian wobec religii współzawodniczki. W tej dziedzinie czerpie on z dzieł swoich poprzedników, przede wszystkim Celsusa i Porfiriusza. Ma nad nimi tę przewagę, że przez większą część swojego krótkiego życia był...

DIOKLECJAN

W początkach IV wieku Kościół cieszył się większym spokojem i rozwijał się pomyślniej niż kiedykolwiek. Chrześcijaństwo nie tylko mogło, nie napotykając poważniejszych przeszkód, szerzyć swe podboje we wszystkich kierunkach, ale też w samym państwie odgrywało coraz ważniejszą rolę, co...

INTELEKTUALIŚCI

Następca Juliana, Jowian, okrzyknięty cesarzem przez dowódców armii, był chrześcijaninem. Jeśli mamy wierzyć historykowi Kościoła Sokratesowi, byłby on wszczął jakąś akcję represyjną przeciwko pogaństwu, a przede wszystkim ponownie zabronił publicznego składania ofiar, ale umarł po zaledwie...

KONIEC PRZEŚLADOWAŃ

W roku 305 Dioklecjan pod wpływem Galeriusza zrzekł się władzy, a z nim, jak było przewidziane, ustąpił jego kolega Maksymian. Ich dwaj cezarowie zostali augustami i dodano im dwóch nowych cezarów, których wybrał Galeriusz: Sewera dla Zachodu, a Maksymina Daję dla Wschodu.

Na Zachodzie wytworzyła...

ARYSTOKRACJA RZYMSKA

Tymczasem najlepiej zorganizowanym, a w rezultacie i najsilniejszym ośrodkiem oporu pogańskiego pozostaje stara stolica. Zdaje się, że na Rzym przypadał największy procent pogan, choć oczywiście nie możemy tutaj podawać jakichkolwiek liczb. Szczególnie dużo pogan jest wśród arystokracji i w...