PERYCYKL, okolnica

Zewnętrzna warstwa lub wielowarstwowy pokład komórek walca osiowego korzenia i łodygi. Komórki miękiszowe p. korzenia są słabo zróżnicowane histologicznie lub mają charakter tkanki merystematycznej; w p. powstają zawiązki korzeni bocznych. W łodydze większości roślin kwiatowych p. nie...

PERYKARION, ciało komórki nerwowej

Część przyjądrowa neuronu. W cytoplazmie p. obok organelli typowych dla wszystkich komórek zwierzęcych, takich jak: mitochondria, aparaty Golgiego, są również organelle właściwe tylko komórkom nerwowym, tj. ciałka Nissla, tzw. tigroid, oraz srebrochłonne włókienka - neurofibryli...

PEPSYNA

Enzym trawienny należący do grupy peptydaz (enzymów hydrolizujących wiązania peptydowe), występujący u zwierząt i odpowiedzialny za rozkładanie białek do krótszych łańcuchów po-lipeptydowych. Pepsyna jest głównym enzymem trawiennym występującym w żołądku. Wydzielana jest przez gruczoły w...

PERYSTALTYKA, ruch robaczkowy

Ruch falowy, charakterystyczny dla niektórych przewodów, np. pokarmowego, moczowego, zaopatrzonych w mięśniówkę gładką o dwóch kierunkach położenia: okrężnym i podłużnym. Jest to ruch mimowolny, indukowany obecnością jakiejś treści w świetle przewodu. Ucisk zawartości powoduje rozciągnięcie...

PEPSYNOGEN

Wydzielana przez gruczoły błony śluzowej żołądka nieaktywna forma prekur-sorowa (proenzym lub zymogen) pepsyny, jednego z enzymów trawiennych odpowiedzialnych za hydrolizę białek w przewodzie pokarmowym.

Pepsynogen w środowisku kwasowym (w pH poniżej 5) ulega spontanicznej aktywacji i...

PERYSTOM

1.    Część ciała niektórych orzęsków wyposażona w wyspecjalizowane orzęsienie służące do napędzania i filtrowania pokarmu oraz kierowania go do cytostomu. Występuje np. u wirczyka oraz trą-bika.

2.    Część odcinka gębowego pierścienic, powstała w procesie cefalizaoji z przyłączenia do...

PEPTYDAZY

Zewnątrzkomórkowe enzymy rozszczepiające wiązania peptydowe w białkach i pep-tydach z udziałem cząsteczki wody - zaliczane są więc do klasy hydrolaz.

P. są białkami globularnymi, występującymi powszechnie w organizmach prokariotycznych i eukariotycznych. Wyróżnia się p. działające na wiązania...

PARTENOKARPIA

Rozwój owocu nie poprzedzony podwójnym zapłodnieniem i przebiegający bez wykształcania nasion. Występuje u bananów, ananasów i wielu roślin cytrusowych. U wielu roślin uprawnych partenokarpia wywoływana jest sztucznie dzięki zastosowaniu hormonów roślinnych (np. auksyri), dzięki czemu otrzymuje się...

PEŁZAK

Dojrzały organizm jednokomórkowy lub jego stadium rozwojowe charakteryzujące się w trakcie życia zmiennością kształtów oraz zdolnością do ruchu pełzakowatego, wykonywanego za pomocą nibynóżek, otoczone jedynie błoną komórkową. Formę p. mają m.in. postacie dojrzałe wielu gatunków glonów...