Wams

Ubiór męski w formie obcisłego, lekko podwatowanego kaftana, wydłużonego z przodu w szpic, z długimi rękawami zaopatrzonymi na ramionach w watowane wałki; w. szyto z atłasów i aksamitów, zdobionych nacinaniem, haftem lub pasmanterią; noszone były gł. w Hiszpanii i w Niemczech w XVI i na pocz XVII w. Zob...

Urbanistyka

Nauka o wszelkich aspektach budowymiast: ich historii, strukturze i projektowaniu. Dyscyplinata zajmuje się geogr., ekologicznymi, społ., prawnymi,ekonom., kulturalnymi i estet. komponentamiplanowania miast oraz ich stref oddziaływania.

Terminten pochodzi od słowa urbanizacja - neologizmuutworzonego przez...

Ukrzyżowanie

Najczęściej przedstawiany tematw sztuce chrzęść, kulminacyjne wydarzenie -> Pasji.

W okresie wczesnochrześc. U. ukazywano symbol,jako wielki krzyż z monogramem Chrystusa; popularnośćtego tematu wzrosła we wczesnym średniowieczu,a zwł. w sztuce dojrzałego i późnego średniowiecza.Najwcześniejsze...

Ureus

Święty wąż staroż. Egipcjan, samica kobry, personifikacja płonącego oka boga Ra; symbol władzy boskiej i król., mający charakter protekcyjny; wizerunek kobry zdobił -> klaft, korony król. i boskie; stosowany w dekor. fryzach, jako amulet, element zdobn. sprzętów i szat.

(gr. ouraios...

Ulica

Pas terenu miejskiego wydzielony do komunikacjikołowej i pieszej, najczęściej najważniejszyczynnik porządkujący zabudowę i określający układprzestrzenny miasta. Z u. związany jest zwykleukład podziemnych przewodów, tzw. infrastruktury.

Zależnie od znaczenia komunikacyjnego rozróżniasię klasy techn...

Urna

Termin określający najczęściej naczynie związane z kultem zmarłych. W okresie społeczeństw pierwotnych naczynie gliniane zawierające prochy zmarłych (u. grzebalna, popielnica), często zdobione polichromią, ornamentem rytym, dekoracją piast. itp.

U. występowały od neolitu, szeroko rozpowszechnione w...

Umbo, uchwyt

1) kolista, wypukła tarczka metal,stanowiąca środek tarczy;

2) tarczka spajająca rzemienie-szelki stosowane do napierśnika zbroi (pozbawionejnaplecznika).

Urzeckie szkła

Wyroby szklane z huty zwierciadlanej w Urzeczu koło Słucka, działającej 1737-1846, zał. przez Annę z Sanguszków Radziwiłłową. Początkowo produkowano tylko cieszące się szczególną sławą zwierciadła (od 1750 o odlewanych taflach), z dekor., szlifowanymi i rytowanymi, lustrzanymi ramami, w typie...

Umbraculum

W liturgice rzymskokatol. parawanikzasłaniający monstrancję wystawioną podczasuroczystych obrzędów; wykonany z białego jedwabiu,czasem w formie małej chorągwi, której drzewceopiera się na podstawce; zdobiony symbolami Eucharystiilub przedstawieniami aniołów; haftowanyzłotem, wysadzany drogimi kamieniami...