Hagiografia

(z gr. “święty i pisanie”). Książki i pisma opowiadające o życiu świętych. Pisma te sięgają wprawdzie czasów wczesnochrześcijańskich, hagiografia jednak naukowy charakter zawdzięcza bodźcowi, jaki otrzymała od jezuity Jana Bollanda (1596-1665).

Jego dzieło kontynuują do dzisiaj jezuici zwani...

Hesed

(hebr. “pełna miłości uprzejmość”). Wyraz wskazujący na znamienną cechę Boga, a występujący w Starym Testamencie 254 razy, w tym w samych Psalmach 127 razy. Izraelici zwracają się do Boga, stosując wyrażenie “mój hesed (Ps 144, 2). Hesed oznacza miłosierną wierność Boga w dotrzymywaniu obietnic...

Hagios

(gr. “święty”). Grecka antyfona wzywająca Boga trzykrotnie, żeby ukazać pełnię Bożej świętości (zob. Iz 6, 3), stąd lepiej znana jako “Trisagion” (gr. “trzykroć święty”): “Święty Boże, święty mocny, święty a nieśmiertelny, zmiłuj się nad nami”.

W liturgii rzymskiej używa się tej antyfony...

Grzech

Każda myśl, słowo lub czyn, którym człowiek świadomie i dobrowolnie opiera się woli Bożej i w pewnym stopniu odrzuca Bożą dobroć i miłość. Stary Testament, zaczynając od grzechu Adama i Ewy (Rdz 3, 1-14), opowiada dzieje ludzkiego grzechu i niewoli grzechowej (zob. GS 37). Prorocy, odsłania-jąc...

Grzech pierworodny

Tradycyjnie rozumie się go jako utratę łaski i zranienie ludzkiej natury w naszych pierwszych rodzicach, które zaciążyło na późniejszych pokoleniach; takie rozumienie wypracowano na podstawie Pisma Świętego (przede wszystkim Rdz 3, 1-24; Ps 51,5 i Rz5, 12-21) i starożytnej praktyki udzielania dzieciom...

Grzech śmiertelny i powszedni

Rozróżnienie między grzechami, które wykluczają z królestwa Bożego (1 Kor 6, 9-10; Ga 5, 19-21;Ef 5,5) i które tego nie powodują (Jk 3,2; 1 J 1,8; 5, 16-17). Grzech śmiertel-ny oznacza całkowite i dobrowolne odwrócenie się od Boga, które następuje po dokładnym rozpoznaniu i pełnej zgodzie w sprawach...

Habit

(łac. “ubiór, strój, szata”). Wyróżniający od innych strój noszony przez mężczyzn i kobiety, którzy należą do zakonów lub zgromadzeń zakonnych.

Pod względem ubioru wśród mnichów bizantyńskich “rasophore” (“ten, który nosi rason czyli sutannę”), odpowiada zachodniemu nowicjuszowi, “ mikroscheme” (“mały...

Gnoza

(gr. “wiedza”). Sposób opisywania życia wiecznego (J 17, 3). Ta życiodajna wiedza o Ojcu i Synu nie jest czysto intelektualnym pojmowaniem rzeczy, ale wynika z głębokiej relacji osobistej (J 10,14-15; 14,9).

Według św. Pawła wiedza nie ożywiana przez miłość jest niedoskonała, a nawet bezużyteczna (1...

Góra Athos

Słynna święta góra na krańcu najbardziej na wschód wysuniętego cypla trój członowego Przylądka Chalcydyckiego w północnej Grecji.

Na tym cyplu mieści się dwadzieścia głównych klasztorów, z których pierwszy założył św. Atanazy Atonita w roku 962. Na Górze Athos można znaleźć wszystkie rodzaje...