Hugenoci we Francji

Polityczne znaczenie stracili oni przed połową XVII wieku, gdy odebrano im twierdze (La Rochelle iinne) oraz pozbawiono (1629) w edykcie z Ales wojskowych gwarancji.

Ludwik XIV, władca absolutny, którego słaba znajomość spraw wiary nie stanowiła tajemnicy na dworze,mało troszczył się o tolerancję...

Potop szwedzki — obrona Jasnej Góry

Najazd szwedzki na Polskę (1655) miał przyczyny polityczne: dążenie Karola X Gustawa do zapewnieniaSzwecji panowania nad Bałtykiem i jego zaniepokojenie sukcesami wojsk rosyjskich w Polsce. Niepomogły polskie długie rokowania dyplomatyczne. Banita, podkanclerzy koronny, Hieronim Radziejowski,zachęcał do...

OŚWIECENIE - Akademie i towarzystwa naukowe

W kręgach ludzi oświeconych uważano, że uniwersytety znajdują się za bardzo pod wpływem Kościoła ipaństwa, a to przeszkadza w wolnej wymianie myśli. Do prowadzenia badań i swobodnej dyskusji gromadzonosię w tzw. akademiach. Znał je włoski renesans dla literatury i sztuki, lecz teraz powstawałytakże...

Śluby lwowskie Jana Kazimierza

Król uniwersałem z Głogówka (20.11.1655) wezwał cały naród do walki i szukał pomocy innych monarchów.Nuncjusz wystąpił do Aleksandra VII o apel do nich i wsparcie materialne. Na wieść o obronieJasnej Góry i powszechnym przystąpieniu do walki, Jan Kazimierz udał się ze Śląska do Lwowa. Tam wkatedrze...

OŚWIECENIE - Filozofia i Objawienie

Kartezjanizm, ze swoją wnikliwą i ostrą logiką wykorzystywany przez sceptyków i wolnomyślicieli doatakowania religii, miał wpływ również na Pascala, lecz inny niż na racjonalistów.

Blaise Pascal (1623-1662), francuski matematyk i filozof, po okresie zainteresowania się problemamimatematycznymi i...

Patriarcha moskiewski Nikon

Do nadania Cerkwi większej samodzielności wewnętrznej dążył patriarcha Nikon (właściwie: Nikita Minow,1652-1666). Starał się też przystosować ją do wzoru greckiego. W tym celu wydał nowy zbiór prawakościelnego, poprawił księgi liturgiczne i wprowadzał reformę duchowieństwa. W opozycji do...

Nonkonformiści anglikańscy

Kościół anglikański (Wysoki Kościół) starał się przez Test Act i inne prawa zahamować nowe ruchyewangelickie w Anglii, a także zniweczyć rozbudzone w drugiej połowie XVII wieku nadzieje katolikówna trwały powrót królów angielskich do katolicyzmu.

Uciskany purytanizm, choć wielu jego członków...

Cerkiewne reformy Piotra Wielkiego

Car Piotr I (1682-1725), który osobiście poznał kraje zachodnie: cesarstwo, Holandię i Anglię, dążył dounowocześnienia państwa i Kościoła według tamtejszych protestanckich wzorców, które ukazywały dominację pierwszego nad drugim. Strukturalne reformy Cerkwi zaczął, gdy przestał (1696) dzielić...

Unici w Siedmiogrodzie i na Węgrzech

Załamanie się potęgi tureckiej w 1683 roku sprawiło, że Siedmiogród przeszedł wkrótce pod panowanieAustrii. Cesarz dał jego stanom zapewnienie o tolerancji religijnej, lecz w edykcie nie wymienił wyznawanegoprzez ludność rumuńską prawosławia, które czuło się zagrożone przez ekspansję silnego...