Rzecz niczyja – thesaurus (skarb)

Res nullius – rzeczy niczyje, nie należące do niczyjego majątku prywatnego, choć istniała taka możliwość. Były to np. dzikie zwierzęta lub oswojone jednak uciekły bez skłonności do powrotu; mienie cudzoziemców z których państwami Rzym nie prowadził stosunków umownych.

Szczególnym rodzajem rzeczy...

Rzeczy wyłączone z obrotu

Res extra commercium:

res imnium communes – rzeczy służące wszystkim (powietrze woda bieżąca, morze), dlatego nie mogły być prywatną własnością.

res publicae – należące do narodu Rzymskiego, w użytku publicznym (drogi, porty rzeki nie wysychające);

res divini iuris – rzeczy...

Res corpolares – incorpolares

Podział rzeczy res corporalis na:

pojedyncze, stanowiące organicznie związaną lub jednorodną całość;

złożone – corpus ex cohaerentibus – składające się z części składowych, połączonych w jedną całość, Do odzyskania bezprawnie zabranych rzeczy będących teraz częściami...

Darowizna na wypadek śmierci

Mortis causa capio – przysporzenia majątkowe z mocy ostatniej woli nie będące spadkiem, ani zapisem. Warunek zawieszający spadek – spadkobierca miał wypłacić określonej osobie pewną sumę pieniężną – np. darowizna na wypadek śmierci – donatio mortis causa – pod warunkiem, że obdarowany przeżyje...

Fideikomis uniwersalny

Fideicommissum hereditatis – fideikomis uniwersalny ustanowiony na całym majątku, spadkodawca zwracał się do spadkobiercy, by np. po spełnieniu określonego warunku lub terminu, wydał cały spadek oznaczonej osobie fideikomisariuszowi uniwersalnemu. Stworzyło to możliwość przenoszenia spadku na kolejne...

Lex Falcidia i tzw. kwarta falcydyjska

Dla zapobieżenia odrzucania spadków nadmiernie obciążonych legatami, co w efekcie powodowało nieważność całego testamentu i samych legatów – ustawa Falcydyjska lex Falcidia (40 r.p.n.e.) zapewniała spadkobiercom wysokość spadku po wypłaceniu legatów co najmniej ¼ jego wartości kwarta Falcydyjska...

Legat windykacyjny i damnacyjny

Z uwagi na różnice w formie wymienić można 4 rodzaje legatów powodujące inne sytuacje prawne legatariuszy (pierwotnie odnośnie innych przedmiotów):

Windykacyjny legatum per vindicationem – dawał własność rzeczy z chwilą objęcia spadku przez spadkobiercę, zapisobiercy (legatariuszowi)...

Legaty i fideikomisy

Legat – starorzymski zapis prawa cywilnego (sformalizowany), zawierający polecenie wydania przez spadkobiercę ze spadku określonej korzyści majątkowej legatariuszowi, któremu przysługiwała odpowiednia skarga dla wyegzekwowania legatu.

Fideikomis – nieformalna prośba skierowana do spadkobiercy lub...

Pojęcie i rodzaje zapisów

Spadkobiercy – następcy in universum ius; zapisobiercy – syngularni;

Zapisy – przysporzenia poszczególnych korzyści majątkowych w drodze sukcesji syngularnej. Mogły to być tylko korzyści, a nie długi. Przysporzenie następował kosztem spadku, obciążony był nimi zatem spadkobierca. Istniały dwa rodzaje...