ARCYBRACTWO MATEK CHRZEŚCIJAŃSKICH

Zał. dla uświęcenia matek i ich rodzin z myślą o kat. wychowaniu dzieci; występuje pod patronatem Matki Boskiej Bolesnej, nadto świętych (np. św. Monika, bł. Jolanta).

Pierwsze bractwo tego typu powstało 1850, zał. przez grupę kobiet w Lille; nast. 1851 w Paryżu, prezydentką została Louise Josson...

ARCYBRACTWO NAUKI CHRZEŚCIJAŃSKIEJ

Arcybractwo mające na celu nauczanie zasad wiary i moralności chrzęść w zakresie kośc. i domowej katechezy. Marco Sadis de Cusani założył 1560 w Mediolanie Stow. Nauki Chrzęść, które przeniesione do Rzymu, rozwinęło działalność przy kościele S. Apollinare. Pius V bullą Ex debito pastoralis (6 X...

ARCISZEWSKI JAKUB, Jakub z Arciszewa, Ercieschow, Erdzieschow, herbu Rola

zm. 27 VII 1533 w Krakowie, Kanonista. W 1494 został promowany na magistra sztuk wyzwolonych, 1501 występuje z tytułem doktora dekretów, 1503 objął na wydz. kanonistów profesurę (seniorat bursy kanonistów); dzięki poparciu bpa krak. Jana Konarskiego, został audytorem sądu biskupiego oraz członkiem...

ARCYCHRZEŚCIJAŃSKI KRÓL, Rex christianissimus, Roi très chrétien

Tytuł królów franc, nadawany rzekomo w VVI w. przez papieży królom z dynastii —> Merowingów dla odróżnienia ich od pozostałych władców Galii, wyznających arianizm; w rzeczywistości zaczęli go nadawać papieże królom franc, dopiero w 2. poł. XII w. w dowód wdzięczności za poparcie przeciw cesarzom...

ARCOSOLIUM, arcisolium

(łac. solium tron, łoże dla zwłok, arcus — łuk, przenośnie sklepienie), Większy grób naziemny lub wydrążony w podziemiach ze sklepieniem. Najstarsze a., pogańskie (z okresu późnohellenist. lub wczesnorzym.) zachowały się na wyspie Tera; chrześcijańskie a. odnajdywane są głównie w okolicach Rzymu...

ARCHIWUM WATYKAŃSKIE, Archivum (Tabularium) Secret um Vaticanum

Główne archiwum Stolicy Apostolskiej. Już przed pontyfikatem pap. Innocentego III (1198-1216) istniało archiwum pap., tzw. Scrinium Ecclesiae, które w nast. wiekach rozrosło się do kilku zbiorów przechowywanych w odpowiednich urzędach Kurii pap. ;

1527 podczas Sacco di Roma zostały one zniszczone, prócz...

ARCYKAPŁAN

(gr. arche pierwszeństwo, hiereus kapłan; hebr. hakkohen haggadoï), Kapłan stojący na czele kolegium kapłanów i sprawujący nadzór nad świątynią i kultem; występuje w religiach świata hellenist. oraz w religii mojżeszowej; w NT autor Hbr tytuł a. odniósł do Chrystusa.

1. W świecie hellenistycznym...

ARCYBISKUP

(gr. arche pierwszeństwo, episkopos biskup), Tytuł honor, nadawany od IV w. w Kościele wsch. i od VI w. w Kościele zach. bpom ważniejszych diec. dla podkreślenia ich wyższości w stosunku do bpów mających mniejsze znaczenie.

Tytuł a. pojawił się w okresie wyodrębnienia się w organizacji diec. —>...

ARCHONTYCY

Sekta gnostycka działająca w III i IV w. w Palestynie i Armenii, pokrewna —> setytom i —> ofitom. Przyjmowali istnienie 7 niebios, nad którymi władzę (z pomocą aniołów) sprawuje 7 książąt (archontes); odrzucali sakramenty św. oraz naukę o powsz. zmartwychwstaniu ciał;

niektórzy z nich oddawali się...