-
Ocena brak
AHINSA
AHINSA (sanskr. ahinsa = niekrzywdzenie, nieszkodzenie) Zasada nie używania przemocy wobec istot żywych, naczelna w etykach religii indyjskich, w formie najbardziej radykalnej występująca w dźinizmie. Podstawą uznawania a. jest wiara w przyszłe (także wykraczające poza czasokres aktualnego żywota; —>...
-
Ocena brak
AHISTORYZM, ANTYHISTORYZM
AHISTORYZM (ang. ahistorism, niem. Ahistorismus), ANTYHISTORYZM Stanowisko —» historiozoficzne, formułowane w opozycji do —> historyzmu, eksponujące zasadę niezmienności w dziejach. Ahistoryczny sposób myślenia cechuje wskazywanie na ponadczasowe, trwałe wartości oraz struktury. A. występuje w teorii...
-
Ocena brak
AION, EON
AION, EON (gr. aion = wiek, czas) [1] W filozofii greckiej: termin oznaczający czas życia między jego stworzeniem a końcem (Heraklit). Także przeciwieństwo czasu w sensie wieczności (Platon). [2] W -> gnostycyzmie: a., to byt pośredni między Stwórcą a stworzeniem, to —> emanacja bylu...
-
Ocena brak
AKADEMIA
AKADEMIA [1] Szkoła filozoficzna założona w 385 r. p.n.e. przez Platona w Atenach (w pobliżu gaju Akademosa - stąd nazwa). Pod kierownictwem Speuzypa i Ksenokratesa z Chalcedonu kultywowała filozofię platońską. W późniejszych czasach (III w. p.n.e.) została opanowana przez sceptycyzm (min. w okresie...
-
Ocena brak
AGAPIZM
AGAPIZM Kategoria zaproponowana przez Peirce'a, nawiązująca do —» neoplatońskiego pojęcia agape („miłość niebiańska"). W Peirce'a teleologicznej teorii ewolucji oznaczała cechę rzeczywistości „odpowiadającej miłością" na „przyciągający ją" ostateczny cel.
-
Ocena brak
AGATOLOGIA
AGATOLOGIA (gr. agathon = dobro + logos = nauka) Teoria lub nauka, której przedmiotem jest dobro rozumiane bądź jako transcendentalna własność bytu (dobro ontyczne), bądź jako własność przedmiotu pożądania (dobro etyczne). W pierwszym przypadku jest częścią metafizyki, w drugim zaś działem...
-
Ocena brak
AFEKT
AFEKT (łac. affectus = namiętność, pożądanie, wzburzenie, wzruszenie) [1] W znaczeniu powszechnie używanym: krótkotrwałe i silne uczucie uzależnione od temperamentu człowieka, znacząco osłabiające jego samokontrolę. [2] W filozofii m.in.: a) a. w -» stoicyzmie (zawiść, pożądanie, smutek, obawa)...
-
Ocena brak
AFIRMACJA
AFIRMACJA (łac. affirmatio = potwierdzenie, przyjęcie) [1] W teorii poznania: moment stwierdzenia lub uznania czegoś pozytywnie (asercja) lub negatywnie (negacja). [2] W logice: czynność stwierdzenia przynależności dwóch pojęć do siebie (np. „drzewo jest rośliną"), w odróżnieniu od negacji, która...
-
Ocena brak
AFRYKAŃSKA ETNOFILOZOFIA
AFRYKAŃSKA ETNOFILOZOFIA - szerokie określenie podejmowanych w XX w. prób stworzenia ogólnoafrykańskiego lub też partykularno-plemiennego światopoglądu. W koncepcjach tych zwracano głównie uwagę na pojmowanie człowieka, moralności i Boga. Podejmowano też problematykę ontologiczną. Czołowym...
-
Ocena brak
ABSURD
ABSURD (łac. absurdus = fałszywy, sprzeczny; od absurdus = dźwięk, ,ton, który brzmi niezgodnie) [1] W znaczeniu ogólnym: to, co jest sprzeczne z rozumem. Wyrażenie jawnie fałszywe, tj. sprzeczne z wyrażeniem uważanym za oczywiście prawdziwe. [2] W logice i językoznawstwie: wewnętrznie sprzeczna nazwa...