-
Ocena brak
BIOLOGIZM
BIOLOGIZM (gr. bios = życie + logos = nauka, słowo) [1] W wąskim znaczeniu: stanowisko sformułowane w XIX w. przez Darwina (-» darwinizm) i Spencera, preferujące biologistyczny punkt widzenia w rozstrzyganiu zagadnień filozoficznych oraz wskazujące, że podstawową zasadą rozwoju całej przyrody (w tym...
-
Ocena brak
BRAHMAN
BRAHMAN (sanskr. brahman = najwyższa istota, absolut) W —> hinduizmie: nieosobowy absolut. Abstrakcyjny - nirguna brahman transcen-duje wszelkie określenia. Określany - sagana brahman, to immanentna zasada wszechświata. Wg Upaniszad, zrównanie —> atmana z b., poprzez doświadczenie ich tożsamości, oznacza...
-
Ocena brak
BIOTECHNIKA
BIOTECHNIKA (gr. bios = życie + techne = sztuka) W etyce: sztuka życia, umiejętność życia - reguły zachowania i całokształt zabiegów podejmowanych przez jednostkę w celu zapewnienia jej wszechstronnego rozwoju, zdrowia, bezkonfliktowego współżycia z innymi ludźmi, czy wręcz szczęścia.
-
Ocena brak
BIZANTYŃSKA FILOZOFIA
Nawiązując do tradycji filozofii starogreckiej (-> starożytna filozofia), a zwłaszcza do —> neoplatonizmu, w okresie najwcześniejszym zajmowała się polemiką z filozofią „pogańską" oraz komentowaniem dzieł starożytnych filozofów. Przykładem tego jest Jan Filoponos (VI w.), biskup Aleksandrii...
-
Ocena brak
BŁĄD
BŁĄD (gr. pseudos; łac. error) B. ma miejsce, gdy stan rzeczy, o którego istnieniu jesteśmy przekonani, albo w ogóle nie zachodzi, albo przedstawia się inaczej niż go sobie uświadamiamy. Wyróżnia się b. poznawcze i b. pozapoznawcze. Główne odmiany b. poznawczych odpowiadają głównym odmianom ludzkiego...
-
Ocena brak
BIERNOŚĆ
BIERNOŚĆ (łac. passio) [1] W metafizyce: doznawanie działania (gr. paschein) - jedna z dziesięciu —> kategorii u Arystotelesa (-» akcydens wynikający z przyjęcia przez byt aktu działania), jako forma orzekania o bycie odpowiada na pytanie „czego doznaje". [2] W etyce: pasywność - określenie postawy...
-
Ocena brak
AWIDJA
AWIDJA (sanskr. awidja = niewiedza) W —> indyjskiej filozofii: stan niewłaściwego poznania natury rzeczywistości, implikujący nieznajomość drogi wyzwolenia (moksza). Warunkując i podtrzymując błąd poznawczy (w ogólności polegający na braniu za niezmienne i darzące szczęściem czegoś, co takie...
-
Ocena brak
BEHAWIORYZM
BEHAWIORYZM (ang. behaviourism; behaviour - zachowanie, prowadzenie się, postępowanie) Doktryna psychologiczno-filozoficzna sformułowana przez J.B. Watsona w 1913 r., jako odpowiedź na kryzys psychologii introspekcyjnej oraz pod wpływem badań eksperymentalnych nad psychiką zwierząt (teoria odruchu...
-
Ocena brak
BELGIJSKA FILOZOFIA
BELGIJSKA FILOZOFIA - wiąże swe początki z arystotelizmem awerroistycznym Henryka z Gandawy (ok. 1220-1293) i Sigera z Brabancji (zm. 1282). Siger w dziele O duszy rozumnej bronił tezy o wieczności świata, o śmiertelności duszy i o wolności woli. W XVII w. wybitnym filozofem był okazjonalista (—>...
-
Ocena brak
BEZPOŚREDNIOŚĆ
BEZPOŚREDNIOŚĆ (niem. Unmittelbarkeit) [1] W teorii poznania: a) ogół przedmiotów, cech, relacji i stanów rzeczy dostępnych poznaniu bezpośredniemu; b) całość aktualnie doświadczanych bądź przeżywanych treści psychicznych (doznań, przypomnień, chęci, uczuć, wyobrażeń, oczekiwań), która przez...