Maksymian [Marcus Aurelius Valerius Maximianus]

Cesarz pochodzenia illiryjskiego, dopuszczony do współrządów przez Dioklecjana, początkowo w 285 roku z tytułem cezara, potem jeszcze przed ustanowieniem tetrarchii - z tytułem augusta. Sprawując rządy na Zachodzie, surowo zastosował na podległych mu obszarach edykty o prześladowaniu. Abdykował wbrew...

Maksymin Daja [Caius Galerius Valerius Maximinus]

[zmarł w 313 roku, cesarz rzymski], siostrzeniec Galeriusza, który adoptował go w 305 roku po abdykacji Dioklecjana i Maksymiana. Zdobył sobie opinię człowieka brutalnego i przesądnego. Po śmierci Galeriusza w 311 roku ze zwiększoną gorliwością kontynuował represje przeciwko chrześcijanom. Jego...

Łukasza Ewangelia

Trzecia Ewangelia kanoniczna i synoptyczna. Jej autor korzystał" z pism wcześniejszych, w tym z Ewangelii Marka, a także z ustnej tradycji i opowiadań naocznych świadków. Autor, który prawdopodobnie ok. 85 roku pisał ją w dość klasycznej grece, był nawróconym poganinem i zwracał się do byłych pogan...

Maksymin Trak

[Caius Iulius Verus Maximinus, 172-238 rok, cesarz rzymski], wybrany przez armię na następcę Aleksandra Sewera. Jego brutalność wywołała nienawiść wśród ludności cywilnej w Rzymie i w prowincjach, a także wśród części żołnierzy, którzy go w końcu zamordowali. Panowanie jego (235-238 r.) jest...

Macedonia

Rzymska prowincja Macedonia, zorganizowana w 146 roku p.n.e., obejmowała oprócz właściwej Macedonii Epir i Tessalię. Za cesarstwa stała się prowincją senatorską, z wyjątkiem lat 15-44. Gminy chrześcijańskie, częściowo założone przez świętego Pawła, istniały tam bardzo wcześnie w...

Maksym z Efezu

IV wiek, filozof neoplatonik, nauczyciel Juliana Apostaty. Studiował w Perga-monie, potem nauczał w Efezie, gdzie jego entuzjastycznym uczniem był Julian, który zostawszy cesarzem wezwał go do Konstantynopola. Brał udział w wyprawie przeciwko Persom i był przy śmierci Juliana. Niepokojony zrazu przez...

Machabejskie Księgi

Pod tą nazwą, która wiąże się z imieniem dynastii żydowskiej wyłonionej przez bunt przeciwko Antiochowi IV Epifanesowi (167 r. p.n.e.), zachowały się cztery księgi. Pierwsza, której oryginał hebrajski zaginął, opowiada o prześladowaniu wszczętym przez tego władcę i o buncie, jakie ono...

Listy

Z czternastu Listów, jakie tradycja przypisuje Pawłowi, trzy, tak zwane pasterskie, (1 i 2 List do Tymoteusza i List do Tytusa), chociaż Pawłowe w duchu, nie pochodzą na pewno od Apostoła, podobnie jak anonimowy List do Hebrajczyków, czasem kwestionuje się autentyczność Pawiowego Listu do Efezjan.

Wśród...

Mambre, Mamre

[nazwa miejscowości, a także] imię Amoryty, z którym patriarcha Abram (Abraham) sprzymierzył się drogą układu.Patriarcha osiadł w pobliżu dębu w Mambre, niedaleko Hebronu, i tam objawił mu się Bóg. Tradycja sytuuje to miejsce w Ramet el Khalil, gdzie Herod kazał zbudować święty mur okalający i...