ANTROPOMORFIZM

ANTROPOMORFIZM (gr. anthropos = człowiek + morphe = kształt) Przypisywanie ludzkich cech (fizy­cznych i umysłowych) żywej bądź martwej przyrodzie, ujmowanej w ca­łości lub (najczęściej) w wybranej sfe­rze. Pojęcie a. funkcjonuje szczegól­nie na gruncie religioznawstwa jako określenie zjawiska...

ANTROPOLOGIA

ANTROPOLOGIA (gr. anthropos = człowiek + logos = słowo, nauka) Na­uka o człowieku składająca się współ­cześnie z trzech, względnie niezależ­nych, dyscyplin naukowych: a. filozo­ficznej, a. fizycznej (zwanej też przy­rodniczą) oraz a. kulturowej. Termin a. wprowadził Hundt (Anthropologium de hominis...

ANAMNEZA

ANAMNEZA (gr. anamnesis = przy­pomnienie sobie) [1] U Platona: poz­nanie, w sensie procesu przypomina­nia sobie przez duszę rozumną tego, co „postrzegała" w trakcie preegzystencji w świecie idei. [2] U Aure­liusza Augustyna: poznawanie (przy­pominanie) prawd wiecznych, do­stępnych człowiekowi dzięki -»...

ANALITYCZNA SZKOŁA

Orien­tacja filozoficzna istniejąca od po­czątku XX w. w Wielkiej Brytanii (powstała w Cambridge, rozwijana w Oxfordzie). Twórcami szkoły byli: Moore, Russell oraz Wittgenstein. Punktem wyjścia tez formułowanych w ramach a.sz. był sprzeciw wobec idealistycznej metafizyki. Za naczel­ne zadanie filozofii...

ANARCHIZM

ANARCHIZM (gr. anarchia = nierząd, bezrząd) Zrodzony jeszcze w czasach starożytnych, a rozwijający tię głównie w XIX w., utopijny ruch społeczno-polityczny, zmierzający do Obalenia wszelkich form władzy pań­stwowej, zniesienia własności prywatnej i ustanowienia nieograniczonej wolności jednostek...

ANALITYCZNA SZKOŁA W METAETYCE

 Stanowisko w  metaetyce, które swą nazwę czerpie w związku z odwołaniem się do Wittgensteina koncepcji gier językowych (analityczna szkoła), upatrującej zadanie filozofii w analizie (badaniu)użycia danych pojęć w obrębie tzw. gry językowej. Wg przedstawicieli a. sz. w m., analiza pojęć dyskursu...

ANIMIZM

ANIMIZM (łac. anima = dusza, animus - duch) [1] W psychologii: uj­mowanie (zwłaszcza przez dzieci) przedmiotów i zjawisk świata nieorganicznego, roślin i zwierząt, jako is­tot obdarzonych wolą, uczuciem i my­śleniem. [2] W religioznawstwie: a., to filozoficzna kategoria, wprowadzo­na przez Ty lora (1871)...

ANALIZA

ANALIZA (gr. analysis = rozbiór, rozkładanie)

Myślowy lub praktycz­ny proces rozbioru pewnych całości (realnie istniejących lub pomyśla­nych), polegający na ujawnieniu i wyodrębnieniu ich struktury, głównych elementów składowych i podstawo­wych własności. W nauce (np. a. che­miczna) i filozofii (np. a...

ANOMIA

ANOMIA (gr. anomia = bezprawie) [1] W znaczeniu ogólnym: dezorga­nizacja życia społecznego - zanik (brak) określonego i jasnego systemu wartości oraz środków kontroli spo­łecznej. [2] W naukach społecznych: termin wprowadzony do socjologii przez Durkheima (De la division du travail social, 1893; Le Suicide...