A POSTERIORI

A POSTERIORI (nłc. = od tego, co późniejsze; z następstw)

t. pozn. W scholastyce — określenie rozumowania, którego punktem wyjścia jest „to, co późniejsze" i które prowadzi od skutku do przyczyny, a więc w kierun­ku odwrotnym do kierunku ontycznej za­leżności przyczynowej {demonstratio...

HERBART I REALIZM - ZESTAWIENIE

Na filozofie Herbarta skladaly sie tedy: metafizyka realistyczna, pluralistyczna i deterministyczna; psychologia mechanistyczna, intelektualistyczna, poslugujaca sie pojeciem apercepcji; estetyka pojeta formalistycznie, a tak szeroko, ze obejmowala takze etyke; i, wreszcie, intelektualistyczna pedagogika. Filozofia...

HERBART I REALIZM: POGLADY - PEDAGOGIKA

Wedle programu Herbarta, opierala sie na etyce (majacej wskazac cel wychowania) i psychologii (majacej wskazac srodki wychowania). W rzeczywistosci jednak wiecej opierala sie na psychologii, z której w gruncie rzeczy brala równiez swe cele. Wsród celów tych jednym z glównych bylo dla Herbarta wytworzenie...

HERBART I REALIZM: POGLADY - ETYKA i ESTETYKA

Herbarta byly z kolei zastosowaniem jego psychologii. Byly, tak jak ona, utrzymane w duchu determinizmu i intelektualizmu. Oryginalnoscia Herbarta bylo, ze dwie te dyscypliny - etyke i estetyke - zespolil ze soba. Zespolenia zas dokonal na korzysc estetyki, której podporzadkowal etyke. Laczyl je twierdzac, ze...

HERBART I REALIZM: POGLADY - PSYCHOLOGIA

Herbarta, najbardziej samodzielna czesc jego filozofii, byla zastosowaniem jego ogólnej koncepcji metafizycznej. Zycie psychiczne bowiem pojal tak samo jak swiat zewnetrzny: jako zespól niezaleznych od siebie, a dzialajacych na siebie jednostek. Za jednostki psychiczne, za elementy duszy uwazal wyobrazenia...

HERBART I REALIZM: POGLADY - METAFIZYKA

Byla dotychczas, wedle Herbarta, na bl ednej drodze: poslugiwala sie owymi pojeciami sprzecznymi, mianowicie pojeciem rzeczy (w systemach naturalistycznych) i jazni (w systemach idealistycznych). Herbart usilowal pozbyc sie tych pojec i dac metafizyce postac wolna od sprzecznosci. Dlatego chcia l, aby byla równie...

HERBART I REALIZM: POGLADY - NATURALNY OBRAZ SWIATA

 Herbart twierdzil, ze poznanie opiera sie na doswiadczeniu, ale doswiadczenie rozumial po swojemu. Sadzil, ze ma ono za przed-miol nie wyobrazenia rzeczy, jak chcial Kani, lecz same rzeczy, i nie chaotyczna róznorodnosc, klóra umysl musi dopiero porzadkowac, lecz uporzadkowany przestrzennie i czasowo swiat. Wracal...

HERBART I REALIZM - POPRZEDNICY

Herbart nazywal siebie kantysta, ale w rzeczywistosci lacznosc jego z Kantem byla nikla. I on takze odszedl od Kanta, tylko ze w innym kierunku niz wiekszosc kantystów. W przeciwienstwie do nich kladl nacisk na realistyczne skladniki Kaniowskiej teorii. Jego ujecie Kanta bylo jednostronne, i filozofia jego wypadla...

HERBART I REALIZM - ZYCIE I PISMA

Johann Friedrich Herbart (1776 - 1841) studiowal w Jenie za czasów Fichtego. Pózniej byl profesorem w Królewcu i Getyndze. Nawiazal do pogladów Kanta, natomiast wystapil przeciw jego nastepcom, zwlaszcza przeciw najwiecej w pierwszych latach wieku podziwianym: Fichtemu i Schellingowi. Znajomosc z wielkim pedagogiem...