-
Ocena brak
SALICKI
Od późn.-łac. Salji 'plemię Franków* od nazwy rzeki Sala, dziś Ijsel, Yssel, płn. odnogi delty Renu.
Dynastia salicka zob. Fran konia (Dynastia frankońska). A Prawo salickie zob. Prawo.
-
Ocena brak
SALAMANDRA
Rodzina płazów ogoniastych obejmująca 39 gatunków (w Polsce tylko 5), żyjąca w Europie, płn.-zach. Afryce, Azji i Ameryce Płn. W starożytności sądzono, że ma ona moc gaszenia ognia.
Pliniusz w Historii naturalnej, 10,67; 29,4, opowiada, że dla eksperymentu spróbował wsadzić do ognia salamandrę, która...
-
Ocena brak
SALAMANKA
Salamanca, nad rzeką Tormes (dopływ Duero), w León w zach. Hiszpanii, w starożytności Salmantica, ośrodek plemienny Wettonów, później kolonia rzymska, w śrdw. jedno z najsławniejszych miast uniwersyteckich Europy, rywalizujące z Bolonią, Paryżem i Oxfordem, które utorowało filozofii arabskiej drogę do...
-
Ocena brak
SAKRA
Hist. namaszczenie monarchy w czasie koronacji; święcenie duchowne, zwł. biskupie; ze śrdw.-łac. sacra od łac. sacer 'święty'. Sakralny dotyczący kultu religijnego, kościelny, religijny; ze śrdw.-łac. sacralis.
Sakrament chrześc, (czynność relig., której skutkiem ma być) łaska uświęcająca za...
-
Ocena brak
SAKSY
Pop. gwar. przest. Saksonia; rozszerz, przest. w 2. poł. XIX i pocz. XX w. środkowe i wschodnie Niemcy.
Chodzić (jechać) na saksy w 2. poł. XIX i pocz. XX w. o robotnikach rolnych z Królestwa Polskiego i Galicji, obieżysasach - wyjeżdżać na roboty sezonowe do Niemiec, pierw, do Saksonii.
-
Ocena brak
SAKUM - PAKUM
Przest. spakowawszy się naprędce, zebrawszy co tchu manatki (wybierać się dokądś pospiesznie w podróż); łap-cap, na łapu-capu; z nm. mit Sack und Pack 'ze wszystkimi manatkami'.
-
Ocena brak
SAKWA
Worek podróżny, zazw. z długim otworem na wierzchu, do przewieszania przez ramię a. po obu stronach siodła; torba; sakiewka, woreczek na pieniądze, zwykle podłużny, zasuwany na dwa metalowe kółka; trzos; dawn. torba do obroku dla koni.
Sakwa podwójna zob. Biesagi.
-
Ocena brak
SAJDAK
Kołczan, futerał na łuk i strzały; z ukr. sa(ha)jdak.
Hetman sahąjdaczny hist. godność wojskowa u Kozaków odpowiadająca hetmanowi (zob.) polskiemu.
-
Ocena brak
SALADYN
Właśc. Salah ad-Din Yusuf ibn Ayyub, dosł. 'szczodrość wiary, Józef syn Jakuba', 1138-93, wielki przeciwnik krzyżowców, z pochodzenia Kurd.
Po 10 latach w Damaszku, na dworze Nuraddyna, gdzie odznaczył się jako teolog, towarzyszył swemu wujowi, generałowi Nuraddyna, w kampaniach przeciw dynastii...
-
Ocena brak
SAK
Torba, worek (podróżny), sakwa; sieć na ryby w kształcie worka, rozpięta na kabłąkach; paść, potrzask, sidło na ptaki; przen. pułapka, okrążenie; z fr. sac od łac. saccus.