-
Ocena brak
SZARAWARY
Na Wschodzie i w Polsce XVI -XVIII w. hajdawery, pantalony, szerokie, długie, bufiaste spodnie o nogawkach ściągniętych u dołu; ukr. z węg. salavdri od pers. szalwar 'spodnie'.
-
Ocena brak
SZARFFENBERGOWIE
Szarffenbergerowie, Scharffenbergowie, ród drukarzy pochodzenia śląskiego, dzielący się na 2 linie:
a) krakowską - m.in. Marek, zm. 1545, jego synowie Mikołaj , 1519-1606, i Stanisław, zm. 1584, wydawcy Biblii Leopolity (sam Mikołaj wydał Odprawę posłów greckich Jana Kochanowskiego); Maciej , zm. 1547...
-
Ocena brak
SZARIF
Szerif, honorowy tytuł potomków Hasana, ok. 624-69, wnuka Mahometa. Mają oni prawo do noszenia zielonych turbanów; z arab. sharlf 'szlachetny'.
-
Ocena brak
SZARLATAN
Dawn. uliczny sprzedawca fałszywych leków, magik, kuglarz; mistyfikator, oszust, szalbierz, znachor udający lekarza; z fr. charlatan 'wydrwigrosz'; od wł. ciarlatano.
-
Ocena brak
SZARPIE
Skubanka, używany dawniej materiał opatrunkowy, stare płótno rozskubane na nitki, zastąpione później przez gazę i watę; z fr. charpie (bez związku z szarpaniem).
Za wolność Europy spieszycie ku zgubie,
Europa zasłoniona szarpije wam skubie.
K. Brodziński, Wdzięczność dla...
-
Ocena brak
SZARWARK
W dawnej Polsce roboty pańszczyźniane przy drogach, groblach i mostach (jeden dzień w miesiącu), później opłaty na ich utrzymanie; przymusowe świadczenia chłopskie w robociźnie przy naprawie dróg bitych, mostów itp., zniesione w 1958; z nm. Scharwerk dawn. 'pańszczyzna'.
-
Ocena brak
Asz - SZANFARA
Jeden z najwybitniejszych poetów arabskich okresu przedmuzułmańskiego (VI w.), poeta-zbójnik, wyłączony z plemienia. Wg tradycji, obrażony przez wojowników z plemienia Sałaman, poprzysiągł im zemstę i zabił 99 nieprzyjaciół, ale przy setnym wpadł w zasadzkę i zginął.
Autor m.in. kasydy Lamiyat...
-
Ocena brak
SZANG
Pierwsza historyczna dynastia chińska, powstała na pograniczu prowincji Honan i Hopej ok. 1600 pne.; rozkwit jej nastąpił ok. 1300 pne.; stolicą stało się miasto In, stąd inne nazwy dynastii: In a. Szang-In.
Wykopaliska w An-jang (prow. Honan) z 1934 dowiodły wysokiego stopnia cywilizacji za czasów tej...
-
Ocena brak
SZANIEC
Do końca XIX w. obronne umocnienie polowe złożone z wału z wykopanej ziemi otoczonego rowem, służące zazwyczaj jako osłona stanowisk ogniowych artylerii; (szaniec zamknięty) reduta, fort, bastion; (szaniec otwarty) półreduta, redan, luneta; z nm. Schanze.
Na szańc (szaniec) sadzić, stawić dawn...
-
Ocena brak
SZAPOKLAK
W pocz. XIX w. we Francji nakrycie głowy niekt. wyższych oficerów, kapelusz dwurożny, piróg, składany na płask, często obszyty piórami; gibus, cylinder (nakrycie głowy) dający się złożyć na płask; z fr. chapeau claąue.