-
Ocena brak
SZUMIĄ JODŁY NA GÓR SZCZYCIE
Aria Jontka z opery Halka (zob.) Stanisława Moniuszki, słowa Włodzimierza Wolskiego; aria ta stała się szeroko rozpowszechnioną pieśnią popularną, często występującą w charakterze pieśni anonimowej.
Szumią jodły na gór szczycie,
Szumią sobie w dal,
I młodemu smutne*życie,
Gdy ma w sercu...
-
Ocena brak
SZUMKA
Wesoła, skoczna piosenka ukraińska; dawny szybki taniec lud. na Rusi, w takcie 2/4, podobny do kołomyjki.
-
Ocena brak
SZTYBLETY
Kamasze męskie z nierozcinaną cholewką, z wszytymi po bokach cholewki kawałkami elastycznej gumy; z ros. sztiblety od nm. Stiefelette 'but z krótką cholewką'.
-
Ocena brak
SZWABACHA
Odmiana pisma gotyckiego (zob. Goci) stosowana w druku od poł. XV w., przekształcona w XVI w. we frakturę; z nm. Schwabacher (Schrift) '(pismo ze) Schwabach, w Bawarii*.
-
Ocena brak
SZUANIE
Francuscy chłopi-rojaliści Bretanii i Wandei, walczący po stronie monarchii w okresie Rewolucji Fr.; przen. rojaliści fr.; z fr. chouans z dial. fr. chouan 'sowa', przezwisko jednego z przywódców, Jeana Cottereau, zm. 1794, pochodzące od ostrzegawczego sygnału naśladującego pohukiwanie sowy.
-
Ocena brak
SZTORC
Dziś żywe jeszcze w wyrażeniach: sztorcem, na sztorc (stawiać, postawić coś) 'tak, aby sterczało; węższą stroną, ostrym kantem, do góry; prostopadle do ziemi, podłogi itd.'
Stanąć sztorcem przeciwstawić się energicznie, oprzeć się stanowczo, zdecydowanie, sprzeciwić się.
-
Ocena brak
SZTROMAN
Figurant, osoba podstawiona; z nm. Strohmańn 'straszydło ze słomy'; od Stroh 'słoma' i Mann 'człowiek'.
-
Ocena brak
SZTUKA
Twórczość art.; utwór dramatyczny, sceniczny; umiejętność, biegłość, kunszt, mistrzostwo, talent; fortel, wybieg; figiel, sztuczka; pojedyncza rzecz, jednostka, egzemplarz; dawn. kawał(ek), część, kęs; dawn. sztuczność, pozór, fałsz, udawanie; z nm. Stiick 'kawał(ek), część; jednostka (sztuka);...
-
Ocena brak
SZTURARZE
Partacze, przeszkodnicy, w dawnej Polsce rzemieślnicy nie należący do cechów, pracujący na własną rękę, zwalczani przez rzemiosło cechowe; z nm.
-
Ocena brak
SZTURMAK
W XVI-XVIII w. hełm burgundzki z grzebieniem, nakarczkiem, policzkami i daszkiem, używany gł. przez piechotę szwajc., nm. i polską, rajtarów, oficerów lancknechtów i polskich arkebuzerów konnych; w XVII-XVIII w. garłacz, gardłacz, ręczna broń palna z rozszerzonym wylotem lufy; przest. popychadło...