-
Ocena brak
PODKANCLERZY
W dawnej Polsce pomocnik i zastępca kanclerza, wicekanclerz, członek rady królewskiej, później wchodził w skład senatu, jeden z najwyższych urzędników w kraju.
Od XVI w. był osobny podlanclerzy litewski.
-
Ocena brak
PODCZASZY
W dawnej Polsce urzędnik nadworny, książęcy a. królewski, początkowo zastępca cześnika, mający kosztować napoje przed podaniem ich władcy, później mający wyższe od cześnika znaczenie; w XIV-XVI w. honorowy urzędnik ziemski zwany od ziemi, w której dzierżył tę godność, np. wielki podczaszy...
-
Ocena brak
POCZET
Dawn. liczba, (ob)rachunek, rachuba; spis, szereg, lista, zespół, grupa osób; świta, orszak; hist. oddział żołnierzy. Wyraz ma ten sam rdzeń co st.-pol. czysło 'liczba'; utworzony został przez derywację wsteczną od czasownika poczyść, pocztę, poczciesz... poczetł 'policzyć, policzę, policzysz...
-
Ocena brak
PODKOMORZY
W dawnej Polsce wysoki dworski urzędnik pałacowy zarządzający komorą (dworem, mieszkaniem, skarbcem, gabinetem) i służbą królewską, odpowiednik późniejszego szambelana; {podkomorzy ziemski) od XIV w. w Koronie pierwszy (na Litwie trzeci) na każdej ziemi pod względem starszeństwa urzędnik ziemski...
-
Ocena brak
PODDĘBICE
Miasto w Niecce Sieradzkiej, nad Nerem (dopływ Warty), w woj. sieradzkim; prawa miejskie w 1934.
Dwór zbud. w 1617 jako letnia rezydencja wojewody rawskiego Zygmunta Grudzińskiego.
Jedna z bocznych elewacji budynku w kształcie dwukondygnacjowej loggii arkadowej, z filarami na parterze i kolumnami na piętrze...
-
Ocena brak
PODAGRA
Dawn. dna moczanowa (artretyzm) wielkiego palca (palucha) stopy; por. Chiragra; z gr. pous dpn. podós 'noga' i dgra 'pochwycenie (przez ból)'.
-
Ocena brak
PODKONIUSZY
W dawnej Polsce dworzanin pomagający koniuszemu w zarządzaniu stajnią panującego, zwany później podkoniuszym królewskim dla odróżnienia od podkoniuszych koronnych i litewskich; godność honorowa urzędników dworskich, od XVI w. istniejąca tylko na Litwie.
-
Ocena brak
PODFILIPSKI
Bohater tytułowy powieści Żywot i myśli Zygmunta Podfilipskiego (1898) Józefa Weyssenhoffa, snob, aferzysta, egoista, nicpoń, pasożyt, żerujący w salonach arystokracji i plutokracji warszawskiej, w środowisku bezideowym i kosmopolitycznym.
Wizerunek Podfilipskiego przedstawiony został w formie...
-
Ocena brak
PODANIE
Opowieść ludowa przekazana zazw. w tradycji ustnej, zmyślona, fikcyjna, ale związana z jakimś miejscem, zdarzeniem, postacią, nazwą, imieniem w taki sposób, że nie da się oddzielić faktów od fantazji, tak jak np. w podaniach o Romulusie i Remusie, Kraku, Popielu, Piaście, Lechu, śpiących rycerzach...
-
Ocena brak
PODHAJCE
Miasto nad rzeką Koropiec (dopływ Dniestru), w obwodzie tarnopolskim (Ukr. SSR); miasto (od XVI w.) na połowie drogi między Brzeżanami i Buczaczem, mające dawniej obronny zamek, miejsce licznych potyczek z Tatarami; 4-7 X 1667 Jan Sobieski z 3000 wojska powstrzymał tutaj wielokrotnie liczniejszy najazd...