-
Ocena brak
SACRIPANTE
Postać z wł. poematów rycerskich, z Orlando innamorato (1506) Boiarda i z Orlanda szalonego (1532) Ariosta, pełen ognia rycerz saraceński zakochany nieszczęśliwie w Angelice (zob.), obrońca miasta Albrach; imię jego stało się synonimem czarnego charakteru.
-
Ocena brak
SABOTY
W Polsce XVIII w. ozdobne mankiety z falbanek u rękawów sukni damskich; chodaki wytoczone z jednego kawałka drewna, o wygiętej do kształtu stopy podeszwie i zadartym nosku, obuwie lud. od XVI w., zwł. w Holandii i Bretanii (płn. Francją z fr sabots.
Le sabotier fr., 'Sabociarz', obraz (1930) Tadeusza...
-
Ocena brak
SADKO
Bohater byliny nowogrodzkiej, pieśniarz grający na gęśliczkach jaworowych. Gdy go przez 3 dni nie proszono o przygrywanie na biesiadach, grał na brzegu jeziora Ilmen, gdzie usłyszał go car podmorski z dna jeziora, zachwycił się grą i dał mu sposób na wzbogacenie się.
Sadko został wielkim, najbogatszym...
-
Ocena brak
SACCO DI ROMA
(wym. sąkko...) Wł., 'zdobycie i splądrowanie Rzymu' od V do IX 1527 przez nm.-hiszp. wojska cesarza Karola V, które zamknęło właściwy okres Renesansu w Rzymie.
-
Ocena brak
SABAT
Z hebr. śabbath 'odpoczywać'; świąteczny dzień odpoczynku, dzień siódmy po sześciu dniach pracy, kiedy wg Biblii, Gen., 2,2, Bóg „odpoczął od wszelkiego dzieła, które uczynił" (por. Dekalog, 3. przykazanie), obchodzony u Żydów i w niekt. wyznaniach chrześc. w sobotę; u Anglosasów od czasów Reformacji...
-
Ocena brak
SADŁO
Tłuszcz zwierzęcy. Góra sadła o człowieku tłustym, otyłym, opasłym. Porastać (obrastać) w sadło wzbogacić się, dorabiać, robić pieniądze, porastać w piórka, w pierze.
Sprzeczać się (prawować) o komarowe sadło o drobiazgi, bagatele, fraszki, głupstwa. Zalać komuś sadła za skórę dać mu się...
-
Ocena brak
SACHER
(wym. za...) Luksusowy hotel wiedeński, którego gośćmi bywali członkowie arystokracji i zamożnej burżuazji cesarskich Austro-Węgier.
Sachertorte nm., tort z masła, jaj, mączki cukrowej, okruchów grzanek, czekolady i korzeni, pieczony w warstwach przekładanych masą morelową i zamrożony z...
-
Ocena brak
SABATAJ CWI
Sabbatai Zevi, 1626-76, żydowski mistyk ur. w Smyrnie, który w 1648 ogłosił się Mesjaszem (zob.), wyznaczył rok 1666 jako millennium, wędrował po Turcji, zyskując wielu zwolenników, stworzył w judaizmie kierunek mistyczno-kabalistyczny zwany sabataizmem, który rozpowszechnił się wśród Żydów...
-
Ocena brak
SACHS Hans
(wym. zaks), 1494-1576, Najwybitniejszy nm. meistersinger i najznakomitszy poeta szkoły norymberskiej, szewc, który został mistrzem cechowym, samouk, wtajemniczony w kunszt meistersingera przez pewnego tkacza. Po wielu wędrówkach po Europie powrócił w 1517 do rodzinnej Norymbergi, skomponował 4275 pieśni ze...
-
Ocena brak
SABAUDIA
Wł. Savoia, fr. Savoie, ang. Savoy, kraina hist. we wsch. Francji, na płd. od Jeziora Genewskiego, w płn. części francuskich Alp (depart. Savoie i Haut-Savoie); w staroż. zamieszkana przez Celtów, w 121 pne. podbita przez Rzymian, od V w. pod rządami Burgundów, od VI w. Franków, od 1416 księstwo w płn...